به گزارشايلام بيدار به نقل ازابدانان خبر، در فرهنگ ما ایرانیان و شاید بسیاری از جاهای دیگر، هرگاه بخواهیم سخن از دیاری به زبان بیاوریم، از گذشته، تاریخ و یا قدمت آن دیار می‌گوییم. پیشینه یا قدمت را همسنگ فرهنگ می‌دانیم و یا دستکم آن را یکی از مولفه‌های شناساندن فرهنگ آن منطقه یا دیار می‌دانیم. بنا‌های قدیمی و شاخص، بخش قابل توجهی را از پیشینه‌ی هر دیار هستند. بهتر است آن‌ها را شناسه یا شناسنامه‌ی هر دیار بنامیم.
بنا، بقعه و یا زیارتگاه امام‌زاده "سید صلاح‌الدین محمد (ع)" یکی از شناسنامه‌های دیار آبدانان است. بهتر است بگوییم مهم‌ترین شناسه‌ی این شهرستان از دیرباز تا به امروز همین زیارتگاه نواده‌ی امام باقر (ع) است. شناسه‌ی که سال‌هاست مترادف و همتراز نام شهرستان است و گویی مردمان دور یا نزدیک، این دیار را با امام‌زاده‌اش می‌شناسند. عشق و محبت قلبی و خالصانه‌ی مردم آبدانان از گذشته‌ای دور به مروجان مذهب تشیع باعث شد که بزرگ‌مرد، زاهد و عالمی از سلاله پیامبر خوبی‌ها، شناسنامه‌ی آن دیار شود.
شناسنامه‌ای که از آن سخن گفتیم امروز و با وجود محبت پیوسته‌ی مردم، حال و روز خوشی بر خود نمی‌بیند. غبار کم‌توجهی و بی‌برنامگی بر شناسنامه‌ای که نقش آن در زندگی هر شهروند آبدانانیِ گذشته، امروز و آینده قابل چشم‌پوشی نیست، سنگینی دارد!
تصاویر زیر بهترین گواه از وضعیت کنونی این مجموعه‌ی مذهبی است. هر چند که همه‌ی نواقص را نمی‌توان در قاب دوربین نشان داد.
براساس شواهد، این امام‌زاده و دیوارهای آن که امروزه به این حال و روز دچار شده است سال 1372 بازسازی شده است و با گذشت نزدیک به 23 سال و به علت عدم رسیدگی مناسب به بنا این گونه بدسیما شده است.
نگارنده‌ی این نوشتار برخی از مهم‌ترین کاستی‌ها و نواقص پیرامون این مکان را که به وضوح برای همگان ملموس است را به قرار زیر می‌داند؛
1. ضعف در تامین امکانات ابتدایی و بدیهی: در مجموعه‌ی امامزادهی شهرستان آبدانان امکانات اولیه نظیر سیستم گرمایشی و سرمایشی مناسب و مطمئن، سرویس بهداشتی و وضوخانه‌ی پاکیزه و مطلوب، نظافت دائم و با برنامه‌ی فضای درونی و بیرونی امام‌زاده، فرش‌های مناسب و نو و امثالهم دیده نمی‌شود. درواقع برای زائران و مردم شهرستان جای سوال است که چرا از نذورات این امام‌زاده جهت تامین امکانات اولیه استفاده نمی‌شود؟ چرا فضای داخلی امام‌زاده در تابستان بسیار گرم و در زمستان بسیار سرد و آزاردهنده است؟
2. تصمیمات خلق‌الساعه و آنی: گویی در مسائل و تصمیم‌سازی‌هایی که برای این صحن مطهر از سوی هیئت امنا اتخاذ می‌شود کم‌ترین باور به استفاده از خرد جمعی، مشورت با کارشناسان و نظرخواهی از مردم دیده نمی‌شود. مصداق یکی از تصمیمات خلق‌الساعه و بدون کار کارشناسی، نصب مناره‌های فلزی است که که هیچ سنخیتی با بنای تاریخی و موزون گذشته‌ی امام‌زاده نداشت. ذکر این توضیح لازم است که بنا و بقعه‌ی این امام‌زاده که مربوط به دوره‌ی سلجوقیان است (قرن 5 و 6 هجری) یک اثر ملی است و درواقع این بنا جز یکی از 11 بقعه‌ی متبرکه‌ای استان ایلام است که در فهرست آثار ملی ثبت شده است. در سال‌های اخیر به این بنای تاریخی، به یکباره مناره‌هایی اضافه شد که جز صرف هزینه ونذورات امام‌زاده هیچ کاربرد زیباسازی دربرنداشت. شوربختانه این قیبل تصمیم‌سازی‌های سلیقه‌ای و یکباره، رویکرد رایج اداره‌کنندگان امور امام‌زاده‌سید صلاح‌الدین محمد (ع) است.
3. استفاده نکردن از ظرفیت فرهنگی امام‌زاده: از امام‌زاده‌ای که در مرکز یک شهر قرار گرفته است انتظار می‌رود پیشرو و پبشانی مراسمات فرهنگی و اسلامی باشد و با کارکرد مناسب خود، شعائر اسلامی را بسط دهد. این مکان بایستی پایگاهی مقدس و فرهنگی باشد. باید مرکز علوم دینی شهرستان باشد، باید کتابخانه‌و مرکز علمی درخوری برای آن تعریف شود. با تاسف باید گفت در امامزادهی شهرستان آبدانان حتی اذان که از شعائر اولیه‌ی اسلام و تشیع است به صورت پیوسته و همیشگی پخش نمی‌شود! نماز جماعت دائمی دیده نمی‌شود و از هیچ مبلغ یا روحانی دینی جهت اقامه فرائض دینی استفاده نمی‌شود! تمام توان فرهنگی آن در برگزاری مراسم ایام محرم و برخی مراسمات مقطعی دیگر خلاصه می‌شود. البته ایام نوروز هر سال نیز به همت اداره‌ی گردشگری و میراث فرهنگی، چند بروشور پر از اطلاعات نادرست و اغلاط املایی بین زائران این مکان مقدس توزیع می‌شود.
4. نبود برنامه‌ای جامع و مدون جهت مدیریت این مجموعه: آنچه که در مورد امامزادهی آبدانان اتفاق می‌افتد جز پریشانی تصمیم‌سازی‌ها و نبود چهارچوبی مدون در رابطه با آن نیست. به عنوان مثال هیچ برنامه‌ی مدون عمرانی برای 5 سال آتی یا 10 سال بعد این مکان تعریف نشده است. مشخص نیست که بنای ظاهری، حیاط، قبرستان وضعیت گازکشی و ... این امام‌زاده در 5 سال آتی نیازمند چه کارهایی است. وضعیت بودجه‌بندی آن مشخص نیست، و اینکه چه اقداماتی بایستی برای نیل به اهداف مختلف فرهنگی، اجتماعی، مذهبی، عمرانی و ... در آینده صورت بگیرد تعریف نشده است.
5. نبود اراده‌ای جمعی در بین مسئولان ذیربط شهرستان و استان جهت رسیدگی به امورات امام‌زاده: بنا به گفته‌‌های مکرر هیئت امنای محترم این امام‌زاده، با توجه به تاریخی بودن این مکان و ثبت در فهرست آثار ملی، هر گونه تصمیم‌گیری جهت مرمت، بازسازی و حتی نقاشی دیوارهای درونی امام‌زاده که وضعیت امروز آن را در تصاویر بالا دیدیم منوط به اجازه‌ی اداره‌ی میراث فرهنگی و گردشگری شهرستان و استان و یا حتی کشور است! این که چرا با وجود وضعیت نامناسب امروزی این بنا هیچ اقدامی از سوی فرمانداری شهرستان، اداره‌ی میراث فرهنگی و گردشگری و نیز اداره‌ی اوقاف شهرستان و استان صورت نمی‌گیرد برای تک تک کسانی که زائر این مکان متبرک هستند نامعلوم و درخور پاسخ‌گویی است.
هفته‌ی پیش خبری با عنوان "طرح آرامش بهاری نوروز در 15 بقعه متبرکه استان ایلام اجرا می شود" از سوی مدیرکل اوقاف و امور خیریه ایلام در خبرگزاری‌های استان و شهرستان اعلام شد. یکی از این بقاع متبرکه، همین امام‌زاده‌ای است که وضعیت آن در بالا توصیف شد. سوال قابل طرح این است که آرامش بهاری را می‌توان در امامزادهی آبدانان با وضعیت فوق تجربه کرد؟ آیا می‌توان با اعلام این خبرها و برنامه‌ها، صورت مسئله را نادیده انگاشت و چشم بر رفع کاستی‌های این بقعه فرو بست؟
در پایان برخی راهکارهای بهبود وضعیت کنونی امام‌زاده به شرح زیر بیان می‌شود، امیدوارم همشهریان عزیز و همه‌ی کسانی که دل در گروی محبت این امامزادهی ارجمند دارند دیگر راهکارها را برشمارند.
1. شفافیت مالی و اداری: این مهم باید از سوی هیئت امنا به صورت مستند از طریق مجاری گوناگون از جمله اصحاب رسانه اعلام شود. حسن این کار آگاهی همگان از توان مالی این مجموعه است تا با توجه به آن، بهترین‌و به‌صرفه‌ترین پیشنهادات را جهت بهبود وضعیت امام‌زاده به هیئت امنای محترم و اداره‌ی اوقاف شهرستان و استان تقدیم کنند.
2. استفاده از خرد جمعی، رصد نظر و ایده‌های کارشناسان دلسوز شهرستان و پرهیز از اتخاذ تصمیمات خلق‌الساعه: با توجه به این که امام‌زاده متعلق به همه‌ی مردم است بهتر است قبل از تصمیم‌سازی برای امورات مختلف آن، رای و نظر آن‌ها نیز در این تصمیمات دخالت داده شود. بهتر است هیئت امنای امام‌زاده، طرح مناسبی جهت رصد نظرات افراد صاحب نظر داشته باشد و از مجاری گوناگون به این نظرات دست یابد.
3. تامین اصولی امکانات و زیرساخت‌های اولیه: اولویت‌بندی جهت تامین امکانات اولیه‌و بدیهی باید صورت بگیرد.
4. تدوین برنامه‌ای جامع کوتاه‌مدت و بلند مدت برای ارتقاء این مجموعه‌ی مذهبی: اداره‌کنندگان امور امام‌زاده باید با تکیه بر خرد جمعی، برنامه‌ای جامع برای بهبود و ارتقا این مکان تدوین کنند، برنامه‌ای که در آن وضعیت کنونی و آتی امام‌زاده دیده شود، کارکرد اجتماعی، فرهنگی، مذهبی و ... لحاظ شده باشد.
5. همکاری مسئولان ادارات ذیربط: راه‌برون رفت از وضعیت کنونی امام‌زاده، ایجاد و تقویت اراده‌ای جمعی از سوی ادارات مختلف ذیربط از جمله میراث فرهنگی و گردشگری، اوقاف و امور خیریه، شهرداری و فرمانداری شهرستان و نیز هئیت امنای امام‌زاده جهت رسیدگی امور آن است.
به نظر می‌رسد با توجه به در پیش‌بودن ایام نوروز باستانی و بازدید گردشگران و زائران از این مکان مذهبی، وقت آن رسیده است که تصمیمی درست، جامع و اثربخش در مورد وضعیت مدیریتی امام‌زاده اتخاذ گردد. وقت آن رسیده است که ارادت مردم به خاندان رسالت به خوبی پاسخ داده شود و شاهد اعتلای جایگاه این امامزادهی واجب التعظیم باشیم.
انتهای پیام/س
نظر شما
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط مدیریت در وب سایت منتشر خواهد شد