مردم ايران از روزي كه مبارزه با طاغوت و استكبار را شروع كردند، حماسه هاي فراواني خلق نمودند و خيابان هاي اين سرزمين، با قدوم پر صلابت اين مردم و آسمان اين كشور با طنين فريادهاي دشمن شكن اين ملت به خوبي آشنا است. در ميان انبوه اين راه پيمايي ها و حضورهاي حماسي برخي به ياد ماندني تر و خاطره انگيزتر است و بي شك روز ماندگار نهم دي از اين ايام خاص است و شايد بتوان آن را به نوعي - كه در ذيل خواهد آمد- منحصر به فرد دانست.
1-شرايط خاص
يكي از مواردي كه حماسه 9 دي را از موارد مشابه خود متمايز مي كند اين است كه اين واقعه زماني رخ داد كه پيچيده ترين فتنه و نقشه دشمن در جريان بود. اين پيامد در يك فتنه همه جانبه اتفاق افتاد كه مي توان گفت در طول انقلاب اسلامي سابقه نداشت. از يك سو، منافقين داخلي و از سوي ديگر، دشمن خارجي با تمام توان رسانه اي و جاسوسي و مالي خود سعي در انحراف افكار و القاي شبهات داشتند، همچنين سكوت برخي خواص بر غبارآلودگي فضا مي افزود. در چنين شرايط دشواري بود كه نهم دي رقم خورد و مردم نشان دادند، عمل بهنگام و بموقع، چه پيامدهاي شگفت آوري براي كشور دارد.
2- بدون فراخوان
مشخصه اساسي اين تجمعات ميليوني، مردمي بودن ناب آن بود، به گونه اي كه مي توان گفت در اين ماجرا مردم از احزاب و گروه ها و نهادهايي كه همواره براي اين گونه تجمعات بيانيه و فراخوان صادر مي كردند، جلو افتادند و حتي در برخي شهرها، چند روز پيش از 9 دي در برابر جسارت هاي فتنه گران به ساحت اباعبدالله(ع) تجمعاتي صورت دادند و در ساير شهرها نيز بغض فروخفته مردم از چند ماه فتنه گري دشمنان در آستانه انفجار بود، از اين رو با كمترين تبليغات حكومتي چنان حماسه اي به وقوع پيوست كه به گواهي شاهدان، دوست و دشمن توقع آن را نداشت؛ به گونه اي كه مثلاً در تهران دستگاه هايي مانند صدا و سيما، نيروي انتظامي و شهرداري از حضور گسترده مردم غافلگير و براي ارائه خدمات دچار مشكل شدند. اين امر در حالي بيشتر مورد توجه قرار مي گيرد كه حماسه 9 دي 88 در يك روز غير تعطيل به وقوع پيوست.
3-فراگيري و حداكثري
اين اتفاق محدود به يك ناحيه و شهر خاص نبود مانند برخي موارد مشابه كه تنها در يك شهر يا بخشي خاص رخ مي داد، بلكه 9 دي سرتاسر كشور را در بر گرفته بود. علاوه بر اينكه اين واقعه گستره جغرافيايي داشت، حضور حداكثري مردم نيز در آن چشمگير بود، به گونه اي كه قريب به 40 ميليون ايراني در يك روز به خيابان ها آمدند. در واقع اين گونه نبود كه مردم اين اعتراض و خروش را واجب كفايي قلمداد كنند و به اين دليل كه عده اي در صحنه حضور دارند از حضور در اين حماسه شانه خالي كنند، بلكه همگي خود را موظف به دفاع از حريم حسيني و نظام اسلامي مي دانستند.
4-اتمام حجت
علاوه بر نحوه شكل گيري قيام 9 دي كه تفاوت هاي آشكاري با ساير تحركات مشابه خود داشت، نتايج و پيامدهاي آن نيز تمايزات خاص خود را داشت. 9دي نشان داد كه مردم در بسياري از موارد از خواص مدعي پيشي خواهند گرفت و اين حضور با صلابت پس از دوران فتنه انگيزي برخي و سكوت تهوع آور عده اي ديگر، اتمام حجتي بر دشمنان خارجي و عقبه داخلي آن و خواص غافل بود تا پس از آن روز به روشني نسبت خود را با ملت بيان كنند. قصه دشمن خارجي و منافق داخلي كه واضح است، اما ادامه بي بصيرتي خواص غافل پس از 9 دي براي مردم قابل توجيه نبود، چرا كه 9 دي دادگاه علني محاكمه كساني بود كه چند ماه بر ملت، نظام، امام(ره)، ولايت و در آخر به مقدسات و امام حسين(ع) تاختند و جولان دادند