* علیرضا کریمی::شام‌گاه سه‌شنبه در باریکه سختی‌کشیده غزه، مردمی که 50 روز شاهد تجاوزات مکرر رژیم صهیونیستی و کشته شدن عزیزانشان بودند، سرانجام به شادی و پایکوبی پرداختند؛ «شادی از یک پیروزی».
سخنگوی «بنیامین نتانیاهو»، نخست‌وزیر رژیم‌صهیونیستی روز سه‌شنبه رسما اعلام کرد که تل‌آویو با برقراری آتش‌بس [بلندمدت] در نوار غزه موافقت کرده است.
قاهره هم روز گذشته اعلام کرده بود طرفین آتش‌بس در نوار غزه را پذیرفته‌اند. بر اساس این توافق قرار است گذرگاه‌های مرزی نوار غزه برای عبور کمک‌های انسان‌دوستانه باز شود. همچنین طرفین متعهد شده‌اند طی یک ماه برای تصمیم‌گیری در مورد احداث بندر و دیگر موضوعات باقی‌مانده، مذاکرات غیرمستقیم را از سر گیرند.
به این ترتیب، مقاومت اسلامی فلسطین سرانجام موفق شد دست‌کم بخشی از خواسته‌های خود را که پیش از این صهیونیست‌ها حاضر به قبول آنها نبودند، به حریف تحمیل کند. در ضمن، هیچ اثری از خواسته اصلی صهیونیست‌ها یعنی خلع سلاح مقاومت در توافق آتش‌بس دیده نمی‌شود.
بر این اساس، اسرائیل نقدا بدون دست‌یابی به اصلی‌ترین خواسته‌اش، بخشی از خواست‌های مقاومت را پذیرفته است. البته تا لحظه نگارش این یادداشت، هنوز جزئیات توافق دو طرف منتشر نشده است. اما اگر اسرائیل امتیاز دندان‌گیری کسب کرده بود، قاعدتا باید رسانه‌های پرتعداد صهیونیستی آن را در بوق و کرنا می‌کردند. این در حالی‌ست که حماس و جهاد اسلامی می‌گویند که به آنچه می‌خواسته‌اند، رسیده‌اند.
از سوی دیگر، رئیس حزب صهیونیستی «مرتص» که یکی از منتقدان سیاست‌های نتانیاهو در قبال مذاکرات سازش بوده است در گفتگو با شبکه 10 تلویزیون رژیم صهیونیستی اعلام کرد که عملیات «صخره سخت» شکست راهبردی بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر این رژیم بوده است.
وی تاکید کرد که بنیامین نتانیاهو در عملیات صخره سخت به اهدافش نرسید و این عملیات به سود حماس پایان یافت و باعث افزایش حمایت‌ها از جنبش فلسطینی شد.
از سوی دیگر، از تنش‌های موجود در کابینه رژیم صهیونیستی به‌خوبی بوی شکست به مشام می‌رسد. «وفال اشتاینس» ، وزیر امور اطلاعات کابینه رژیم صهیونیستی با اعتراف به بحرانی بودن این کابینه تاکید کرد ما در شرایطی قرار داریم که نیاز به دولت وحدت ملی بیشتر از هر زمان دیگری احساس می‌شود.
وی تاکید کرد ما اکنون بر سر دو راهی سختی قرار گرفته‌ایم و باید برای انتخاب صحیح به وحدت وتوافق نظر فراگیر دست یابیم.
شبکه 10 تلویزیون رژیم صهیونیستی به نقل از این وزیر لیکودی تاکید کرد، ما اکنون در شرایطی قرار گرفته‌ایم که باید تصمیمات دشواری را اتخاذ کنیم واین مسئله صرفا با تغییرات بنیادین در کابینه فعلی وشکل‌گیری دولتی فراجناحی و ملی میسر خواهد بود.
این اظهارات در اسرائیل در حالی بر زبان‌ها جاری می‌شود که مردم در نوار غزه به شادی و پایکوبی مشغول‌اند.
* مفهوم کنترل نتیجه در تبیین پیروزی
تردیدی نیست که از منظر خسارات مادی، طرف فلسطینی در این جنگ 50 روزه خسارات بیشتری را متحمل شده است. ارتش کلاسیک اسرائیل با پیشرفته‌ترین ادوات، در مقابل یک نیروی چریکی قرار داشت و از امکانات به‌مراتب بیشتری برخوردار بود.
از سوی دیگر، ماهیت جغرافیایی و وضعیت دموگرافیک غزه به‌گونه‌ای بود که مردم عادی تقریبا در تمام حملات صهیونیست‌ها به این منطقه آسیب دیدند. بیش از 2100 فلسطینی به شهادت رسیده و بیش از 10 هزار نفر مجروح شدند.
با وجود این تلفات، مردم غزه پس از آن رنج‌ها درست در زمان نگارش این مطلب به پایکوبی مشغول‌اند. این حس پیروزی از آن روست که طرف فلسطینی در پایان نبرد پنجاه روزه، بر نتایج نبرد کنترل بیشتری نسبت به طرف صهیونیستی دارد.
پیروزی در جنگ‌ها با دو نگرش تعریف می‌شود. یک نگرش مبتنی بر «میزان اثرگذاری» است. از این منظر، طرفی پیروز جنگ است که تاثیر بیشتری بر طرف مقابل نهاده باشد. برخی نورئالیست‌ها چنین اندیشه‌ای دارند. از نظر آنها، اگرچه ایالات متحده در ویتنام به اهداف خود نرسید، اما چون تلفات بیشتری به ویت‌کنگ‌ها وارد کرده، پس پیروز شده است.
ولی نگرش دیگر، نتیجه جنگ‌ها را بر مبنای نتیجه آنها ارزیابی می‌کند. بر این اساس طرفی پیروز جنگ است که در پایان جنگ، به بخش بیشتری از خواسته‌های خود دست یافته باشد و به‌عبارت دیگر، کنترل بیشتری بر نتایج جنگ کسب کرده باشد. از این منظر، فلسطینی‌ها در جنگ غزه پیروز شده‌اند. اصولا تمام گروه‌هایی که مبنای نبرد خود را بر «راهبرد نامتقارن» قرار می‌دهند، در تعریف پیروزی از الگوی دوم پیروی می‌کنند.
* مفهوم مقاومت، تغییردهنده معادله قدرت
در شرایط نابرابر، آنچه توانست فلسطینی‌ها را به این پیروزی برساند، «مفهوم مقاومت» بود که مبتنی بر اندیشه‌های ناب صدر اسلام است. آن روز که مسلمین در مدینه منوره در محاصره «احزاب» بودند، جز «راسخون فی العلم»، کسی تصور آن را نمی‌کرد که روزی کاخ قیصر و کسری زیر پای سپاه مسلمین بلرزد. مولای متقیان، حضرت علی علیه‌السلام در پاسخ به مشورت‌خواهی خلیفه دوم از ایشان، آن دوران را چنان وصف فرمودند: «خداوند براى اهل دین، عزت و سربلندى حوزه مسلمانى و حفظ آبرو را عهده‌دار شده، خداوندى که مسلمانان را یارى کرد وقتى که اندک بودند و یارى خود نمى‌توانستند کرد و از آنان دفاع کرد آن وقت که اندک بودند و از خود دفاع نمى‌توانستند نمود...»
آنچه مسلمین را از آن وضعیت، به سروری بر نیمی از جهان شناخته شده آن دوران رساند، فرهنگی بود که پیامبر اسلام (ص) در میانشان به یادگار نهاده بود. مفهوم مقاومت ریشه در همین فرهنگ دارد. بر اساس این مفهوم ایدئولوژیک، مسلمانان پیروزی را تنها در پیروزی مادی نمی‌دانند، چه شهادت خود بزرگ‌ترین پیروزی است: «قل هل یتربصون بنا الا احدی الحسنیین.»
برعکس آنچه رئالیست‌ها می‌گویند، اسلام «بقا» را به هر قیمت توصیه نکرده است. بقای این جهانی در فرهنگ برآمده از تعالیم رسول الله (ص) تنها زمانی ارزشمند است که در مسیر ارزش‌های متعالی الهی باشد.
این همان مفهومی است که می‌تواند در تقابلات نابرابر از آن دست که در غزه دیده شد، معادلات را بر هم زند و کنترل نتایج را به‌دست رزمندگان مقاومت اسلامی فلسطین بسپارد. نه‌تنها در فلسطین، که در هر کجای دنیا نیز این مفهوم است که در تقابلات نابرابر به‌کار می‌آید. صدالبته مقاومت، مستلزم نوع خاصی از فرهنگ است که با فرهنگ عافیت‌طلبی چندان سازگاری ندارد.
آنچه رهبر معظم انقلاب اسلامی در خصوص اقتصاد مقاومتی فرمودند نیز از همان فرهنگ ناب اسلامی نشات می‌گیرد که به آن اشاره شد. اگر مقاومت ملت فلسطین حصر غزه را تاحدودی شکست، اقتصاد مقاومتی نیز می‌تواند حصرهای اقتصادی ظالمانه علیه ملت ایران را درهم شکند.
و مهم‌تر از همه اینکه، «مذاکره» در شرایط مقاومت است که نتیجه‌بخش است. اگر ربودن آرام از خواب صهیونیست‌ها توسط رزمندگان مقاومت نبود، مذاکرات در مصر با تغییر نتایج به‌نفع طرف فلسطینی به‌پایان نمی‌رسید. سازش‌کارانی که تنها هنرشان تحویل هفت‌تیرشان به کلینتون در اسلو بود هرگز از مسیر مذاکره هم به جایی نرسیدند.
مقاومت سخت است اما رمز پیروزی در نبردهای نامتقارن، چیزی جز همین مفهوم و همین فرهنگ نیست. مقاومت در فلسطین هنوز تمام نشده است بلکه شاید تازه شروع شده باشد.