به گزارش خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «ایلام بیدار»، مرز بین‌المللی مهران در سال‌های اخیر به برکت حضور زائران حضرت اباعبدالله الحسین (ع) به یکی از مهم‌ترین و پرترددترین پایانه‌های مرزی کشور تبدیل شده است. این مرز نه‌تنها از نظر جغرافیایی جایگاه ویژه‌ای دارد، بلکه به دلیل تسهیل تردد زائران، موجب رونق اقتصادی منطقه و بهبود وضعیت معیشتی بسیاری از خانواده‌ها در استان ایلام شده است. در این میان، پایانه شهید آیت‌الله رئیسی در شهرستان مهران نیز به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مراکز حمل‌ونقل جاده‌ای منطقه از این رونق بی‌نصیب نمانده و به مکانی پرتردد برای رانندگان و مسافران تبدیل شده است.
با این حال، در سایه این رونق، مشکلات عدیده‌ای نیز پدید آمده که مهم‌ترین آن‌ها، حضور دلالان سودجو در پایانه و دخالت مستقیم آن‌ها در فرایند جابه‌جایی مسافران است؛ مسأله‌ای که هم حقوق رانندگان را تضییع کرده و هم موجب نارضایتی مسافران شده است.
رانندگان در حاشیه رونق؛ دلالان در مرکز سود
هادی ابدالی از رانندگان ایلامی مرز مهران در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «ایلام بیدار» گفت: چند سالی است که به‌عنوان راننده در این پایانه فعالیت دارم. با افزایش تعداد زائران، تصور می‌کردیم که اوضاع معیشتی‌مان بهتر می‌شود، اما برخلاف انتظار، دخالت دلالان در امور باعث شده که ما نه‌تنها سودی نبریم، بلکه هر روز با مشکلات بیشتری مواجه شویم.
وی ادامه داد: این دلال‌ها بدون هیچ مجوز رسمی، میان ما و مسافران قرار می‌گیرند و مانع از آن می‌شوند که مستقیماً با مسافران ارتباط بگیریم. اگر دلالی راضی نباشد، اجازه سوار کردن مسافر را نداریم. حتی گاهی ما را تهدید می‌کنند و می‌گویند اگر از مسیر آن‌ها خارج شویم، دیگر اجازه فعالیت در پایانه را نخواهیم داشت.
ابدالی افزود: در چند نوبت با دیگر رانندگان تجمع کردیم و مقابل استانداری تحصن کردیم. مسئولان هم آمدند و قول دادند که رسیدگی می‌کنند، اما هنوز هم وضعیت تغییری نکرده است. این بی‌توجهی و ادامه حضور دلالان، انگیزه ما برای کار را از بین برده است.
دلالی ساختاریافته؛ اقتصاد غیررسمی در قلب پایانه
علی فریادی کارشناس مسائل اقتصادی نیز در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «ایلام بیدار» گفت: پدیده دلالی در پایانه مرزی مهران به یک ساختار نیمه سازمان‌یافته تبدیل شده که در آن عده‌ای خاص با بهره‌برداری از خلأ نظارتی، منافع کلان کسب می‌کنند. این افراد با ایجاد شبکه‌ای از واسطه‌ها، نه‌تنها بازار حمل‌ونقل را مختل کرده‌اند، بلکه موجبات کاهش اعتماد عمومی به سیستم حمل‌ونقل عمومی را فراهم آورده‌اند.
وی افزود: در شرایطی که بسیاری از استان‌های کشور با راه‌اندازی سامانه‌های هوشمند نوبت‌دهی و فروش بلیت توانسته‌اند خدمات بهتری ارائه دهند، پایانه مهران همچنان با روش‌های سنتی و بی‌نظم اداره می‌شود. همین خلأ بستر مناسبی برای شکل‌گیری فعالیت‌های غیررسمی فراهم کرده است.
فریادی ادامه داد: سامانه‌سازی فرایند فروش بلیت، استقرار گیشه‌های رسمی، نظارت مؤثر بر عملکرد رانندگان و واسطه‌ها و استفاده از فناوری اطلاعات در مدیریت پایانه از جمله اقداماتی است که می‌تواند به ریشه‌کن کردن این معضل کمک کند.
آسیب‌های اجتماعی ناشی از بی‌نظمی
حسین ندیمی کارشناس مسائل اجتماعی در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «ایلام بیدار» اظهار کرد: وقتی نظارت وجود نداشته باشد و نظم اجتماعی خدشه‌دار شود، تبعات اجتماعی آن نیز اجتناب‌ناپذیر خواهد بود. موارد متعددی گزارش شده که مسافران از برخوردهای ناشایست دلالان شکایت داشته‌اند. حتی در برخی موارد، پس از تعویض خودرو در کرمانشاه، کار به درگیری فیزیکی و ضرب و شتم مسافران هم کشیده شده است.
ندیمی افزود: این مسئله صرفاً به حقوق اقتصادی افراد محدود نمی‌شود، بلکه احساس امنیت اجتماعی را نیز از بین می‌برد. وقتی یک مسافر با دلهره و نگرانی مجبور شود سوار وسیله نقلیه‌ای شود که نمی‌داند تا کجا او را خواهد برد، دیگر نمی‌توان از خدمات‌رسانی ایمن و قابل‌اطمینان سخن گفت.
وی ادامه داد: بی‌تفاوتی مسئولان نسبت به این وضعیت، موجب کاهش اعتماد عمومی و افزایش نارضایتی‌ها می‌شود. هر چقدر که حضور زائران برای منطقه ارزشمند است، به همان میزان نیز باید زیرساخت‌ها و نظام مدیریتی پایانه با آن هماهنگ شود. در غیر این صورت، همین سرمایه اجتماعی از دست خواهد رفت.
راهکارهای علمی و عملی برای مدیریت پایانه
مهدی ویسه عضو هیأت علمی دانشگاه ایلام در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «ایلام بیدار» گفت: مدیریت مؤثر در مرز مهران مستلزم تلفیق دانش بومی، تجربه میدانی و فناوری مدرن است. نمی‌توان از یک پایانه پر تردد با شیوه‌های سنتی و بدون چارچوب مدیریتی انتظار عملکرد مناسب داشت.
وی افزود: اولین گام، شناخت دقیق و مستندسازی وضعیت موجود است. باید داده‌های دقیقی از تعداد رانندگان فعال، حجم مسافر، میزان فعالیت واسطه‌ها و میزان رضایت مردم گردآوری شود. پس از آن، طراحی سامانه‌های فروش بلیت، نظام نوبت‌دهی و نظارت آنلاین قابل اجراست.
ویسه تأکید کرد: در کشورهای مختلف، تجربیات موفقی در زمینه مدیریت مرزها وجود دارد. اگر ما بخواهیم از مزایای حضور زائران استفاده کنیم، باید از این تجربیات بهره بگیریم. یکی از مهم‌ترین ابزارها، شفافیت در فرایندهاست. تا زمانی که فرایندها شفاف نباشند، فضا برای فساد و دلالی فراهم خواهد بود.
وی در پایان گفت: حفظ امنیت، کرامت و حقوق شهروندان باید اولویت اصلی مدیران باشد. اگر این اصل رعایت شود، آنگاه می‌توان گفت که پایانه مهران به یک الگوی موفق تبدیل شده است.
با وجود گزارش‌های مکرر رسانه‌ای، تجمع‌های اعتراضی رانندگان و ابراز نارضایتی مسافران، هنوز اقدامی مؤثر برای مقابله با پدیده دلالی در پایانه مرزی مهران صورت نگرفته است. این وضعیت نه‌تنها حقوق قشر زحمت‌کش رانندگان را نادیده گرفته، بلکه امنیت روانی و اجتماعی مسافران را نیز تهدید کرده است.
در حالی که راهکارهای متعددی برای سامان‌دهی وضعیت پایانه وجود دارد، از جمله ایجاد سامانه فروش بلیت، گیشه‌های رسمی، نوبت‌دهی الکترونیکی و نظارت مستمر، این پرسش جدی باقی است که آیا اراده‌ای برای حل این مشکل وجود دارد یا خیر؟
تجربه دیگر استان‌ها نشان داده که با عزم مدیریتی، بهره‌گیری از فناوری و احترام به حقوق مردم، می‌توان بسیاری از معضلات مشابه را حل کرد. حال نوبت آن است که مسئولان استان ایلام نیز با جدیت بیشتری وارد میدان شوند و به دغدغه‌های مردم پاسخ دهند. چرا که امنیت، کرامت و اعتماد عمومی، بزرگ‌ترین سرمایه‌های اجتماعی هر جامعه‌ای است.
انتهای خبر/ر