به گزارشايلام بيدار،دلار به عنوان پایه برای واردات و صادرات در کشور نقش موثری بر قیمتهای تمام شده محصولات دارد و با گرانی دلار و گران شدن مواد اولیه صنعت قیمت بسیاری از کالاها به تبع آن رشد کرده و بار تورمی زیادی را بر دوش مردم و مصرف کنندگان می گذارد.
با تحریم های ناجوانمردانه طرف آمریکایی و غربی دلار در اواخر دولت قبل به سه برابر قیمت قبلی رسید و در صورتی که قبل از این تحریم ها قیمت دلار در حدود 1250 تومان مبادله می شد این قیمت به مرز 3000 تومان رسید.
**دامنه نوسانات دلار در دولت تدبیر و امید
در انتخابات ریاست جمهوری سال 92 حسن روحانی با شعار تعامل با دنیا و پایین آوردن قیمت دلار به پیروزی رسید؛ در روزهای اول پیروزی وی بازار با هیجان مثبت مواجه شد و قیمت آن از 3200 تومان به مرز 3000تومان رسید.
اما اولین اظهار نظر رسمی رئیس کل بانک مرکزی دولت یازدهم به یکباره همه چیز را بهم ریخت. سیف به یکباره اعلام کرد کف قیمت دلار همان 3000 تومان است و قیمت آن از این مقدار پایین تر نخواهد آمد این اظهار نظر بسیاری از دلسوزان را به تعجب واداشت و امیدی را که با موج پیروزی روحانی به ثمر رسیده بود به یاس تبدیل کرد.
همین اظهار نظر رئیس جدید بانک مرکزی در آبان ماه 92 باعث شد که قیمت دلار از 3000 تومان پایین‌تر نیاید. یک ماه بعد و با توافق ژنو و تاثیرات روانی که این توافق بر اقتصاد کشور گذاشت، باعث شد تا قیمت دلار در همین مسیر باقی بماند تا اردیبهشت ماه 93 که قیمت دلار با یک افزایش قابل توجه به 3300 تومان رسید. افزایش قیمت دلار از اردیبهشت ماه 93 تا بهمن ماه همین سال با یک شیب کند دنبال شد تا این که در روزهای پایانی زمستان 93 قیمت دلار در بازار آزاد به 3500 تومان رسید.
با جدی تر شدن برجام و احتمال توافق بر سر آن در سال 94 قیمت دلار بار دیگر در مسیر کاهش قرار گرفت. این کاهش که از توافق لوزان در فروردین ماه 94 آغاز شده بود، در تیرماه 94 و با خبر توافق برجام به 3300 تومان رسید. چند ماه بعد یعنی در دی ماه 94 این بار خبر اجرای برجام، نتوانست تغییر خاصی در قیمت دلار ایجاد کند و دلار با یک شیب نسبتا تند در مسیر افزایش قرار گرفت به طوری که در بهمن ماه 94 قیمت دلار در بازار آزاد به 3700 و حتی 3800 تومان رسید تا رکورد بالاترین قیمت برای خودش در دولت روحانی را رقم بزند.
اما با آغاز سال 95 بار دیگر در مسیر افزایش قرار گرفت. در مجموع قیمت دلار در سال جاری از 3300 تومان در ابتدای سال به حدود 3620 تومان در روزهای اخیر رسید تا به تنهایی بیش از 300 تومان به قیمت آن افزوده شده باشد. این در حالی است که رسانه های حامی دولت همچنان همه چیز را عادی جلوه می دهند و دولت یازدهم را در مهار نوسانات ارزی موفق تفسیر می‌کنند.
اما قیمت ارز در مرداد ماه 92 و بعد از تنفیذ روحانی به عنوان رئیس جمهور 3200 تومان بود و اکنون تنها در چند ماه به پایان دولت یازدهم و اگر گرانی های چند روز اخیر را حساب نکنیم و دلار به قیمت قبل خود یعنی 3620 تومان برسد شاهد گرانی 420 تومانی در سه سال اخیر خواهیم بود و اگر هم قیمت دلار در مرز 3800تومان فعلی باقی بماند هم به اختلاف قیمت 620تومانی خواهیم رسید.
اگر نوسانات قیمت دلار در دولت تدبیر و امید را با دولت سابق مقایسه کنیم و سال های پایانی دولت قبل، یعنی سال 90 به بعد که بر شدت تحریمها افزوده شد را نادیده بگیریم ( یعنی شرایط عادی دولتها را باهم مقایسه کنیم) متوجه خواهیم شد که قیمت دلار در بین سالهای 84 تا 90، تنها حدود 97 تومان افزایش یافته و از 900 تومان به 997 تومان رسیده است. بنابراین دامنه نوسانات دلار در تدبیر و امید بسیار بیشتر از دولت قبل بوده است و روحانی را در انجام این وعده خود نیز ناموفق می بینیم.
ولی در روزهای قبل بازهم شاهد گرانی دلار بودیم.روند صعودی قیمت دلار از 15 آبان آغاز شده و تاکنون تقریبا به طور بی وقفه ادامه داشته شده است. طی این مدت بیش از 300 تومان به نرخ دلار در بازار آزاد افزوده شده است و در آخرین روز معاملات هفته پیش ارزش برابری هر دلار به 3900 تومان رسیده است ولی روند قیمت دلار در دیروز شنبه تا ساعت 17 به 3854تومان رسید اما میانگین قیمت براساس اعلام سامانه سنا 3804تومان بود.
این در حالی است که قیمت حواله‌ای دلار تا مرز 3920تومان پیش رفت و بانک مرکزی هم قیمت دلار مبادله‌ای را در نخستین روز هفته 3209تومان اعلام کرد. قیمت فروش نقدی دلار آمریکا در روز گذشته نسبت به روز پنجشنبه 32تومان افزایش را نشان می‌دهد، هرچند میانگین قیمت فروش دلار براساس اعلام سامانه سنا بدون تغییر محسوس همچنان 3804تومان برآورد شده است.
**عامل گرانی دلار در بازار رکودزده ایران
اما چه عاملی باعث گران شدن دلار در شرایطی که رکود بر بازار حاکم است و همچنان خرید و فروش به حال اغما رفته است شده است؟
محمدرضا جهان بیگلری عضو اتاق بازرگانی در خصوص دلایل گرانی دلار معتقد است: وقتی عرضه ارز فقط در انحصار بانک مرکزی است، گرانی و ارزانی آن هم دست همین نهاد است. به نظر می‌رسد در پیش بودن روزهای آخر سال و انتخابات ریاست جمهوری انگیزه دولت را برای افزایش قیمت ارز بالا برده و به زودی تا 20 روز آینده قیمتها به حالت اول بر می‌گردد.
**بالابردن نرخ ارز؛ تصمیم دولت در راستای جبران کسری بودجه!
جهان بیگلری با انتقاد از تیم اقتصادی دولت به رسانه ها گفت: تصمیم‌های غلط مدیران اقتصادی کشور برای بالا بردن نرخ ارز در راستای جبران کسری بودجه تنها راهکار ممکن برای دولتمردان است و با توجه به این که انحصار عرضه ارز صرفا دست دولت و بانک مرکزی است، راحت ترین راه پر کردن خزانه در هر کشوری تضعیف پول ملی در قبال سایر ارزها می‌باشد.
وی با بیان این مطلب که "دولت بدترین روش را برای کسب درآمد انتخاب کرده" گفت: بانک مرکزی می‌خواهد با توجه به آغاز سال میلادی جدید و شروع مسافرتهای خارجی و افزایش تقاضا برای خرید ارز ازجمله دلار، نسبت به فروش آن اقدام نماید. این کار دولت عواقب جبران ناپذیری را برای اقتصاد خرد به دنبال دارد.
اما یکی از اقتصاددانانی که به داشتن لهجه صریح در بیان مشکلات اقتصادی معروف است و در برهه ای از زمان با دولت گذشته همکاری های اقتصادی فراوانی داشته است جمشید پژویان است.این عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی در خصوص گرانی دلار تا بیش از 3900 تومان اظهار کرد: در ماههای اخیر تفاوتی در وضعیت درآمدهای ارزی ما ایجاد نشده است. بازار دلار کشور بازار کوچکی است و فعالان بازار چندان در تعیین قیمت ارز تاثیرگذار نیستند.
وی افزود: مقدار دلاری که در بازار مبادله می شود هم در برابر کل درآمد ارزی کشور که حاصل صادرات نفت است ناچیز است. وارداتی که خود دولت انجام می‌دهد و دلاری که خود دولتمردان تقاضای آن را دارند، در ازای کل ارز موجود در اقتصاد کشور ناچیز است.
پژویان معتقد است عده‌ای در دبی حضور دارند که با دلارهایی که در اختیار دارند می توانند در بازار ارز ایران نوسان ایجاد کنند.
وی خاطرنشان کرد: در گذشته مرسوم بود که بانک مرکزی زمانی که دولت کسری بودجه داشت و دلار در بازار می فروخت و معادل ریالی آن را به دولت می داد. به همین دلیل به سمت افزایش قیمت دلار حرکت می کرد چون این دلارها سرریزی بود که از بانک مرکزی می آمد.
**بانک مرکزی با کنترل عرضه روی قیمت دلار تاثیر می گذارد
پژویان بیان کرد: درآمد ارزی صادر کنندگان ما هم آنقدر نیست که در بازار تاثیر گذار باشد. چون بسیاری از صادر کنندگان هم صادر می کنند و هم وارد می کنند، بنابراین ارزی که در اختیار دارند برای واردات مصرف می کنند. بنابراین باید گفت بانک مرکزی با کنترل عرضه روی قیمت دلار تاثیر می گذارد و همین الان هم همین اتفاق افتاده است.
عضو هیات علمی دانشگاه علامه در پاسخ به این سوال که آیا گرانی دلار منجر به افزایش تورم هم خواهد شد یا خیر عنوان کرد: تاثیر گرانی دلار بر افزایش تورم و گران شدن کالاهای اساسی مورد نیاز مردم بستگی به تداوم این وضعیت دارد.
اما اقتصاددانان یازده عامل را باعث گرانی دلار می دانند:
اقدام دولت برای جبران کسری بودجه.1
2.تمایل دولت برای درج نرخ بالایی برای دلار در لایحه بودجه
3. افزایش نرخ دلار در بازارهای جهانی
4. روزهای آخر سال میلادی و نبودن دلار در بازار جهانی
5.کاهش عرضه دلار از سوی بانک مرکزی به دلیل محدودیت منابع ارزی
6. شوک منفی رئیس جمهور شدن ترامپ
7.ایجاد مشکلاتی در زمینه مبادلات مالی با امارات
8. بالا رفتن قیمت دلار در اقلیم کردستان و تاثیر آن بر بازار ایران
9. احزاب سیاسی و صاحبان سرمایه برای انتخابات سال 96 نیاز به منابع فراوان دارند و از این طریق از گرانی دلار استقبال می کنند.
10. وجود شایعاتی مبنی بر گرفتن مجوز دسترسی به حساب های مردم از سوی سازمان مالیاتی
11. نزدیک شدن به زمان اجرای سیاست تک نرخی شدن ارز
اما آنگونه که پیش بینی می شد دولتمردان برخورد قاطع و سریعی با گرانی ها نداشتند یا سکوت را پیش گرفتند یا به گفتن کوتاه بودن افزایش قیمت ارز بسنده کردند. در همین رابطه علی طیب نیا نوسانات نرخ ارز در بازار را طبیعی عنوان کرد و رئیس کل بانک مرکزی گران شدن ارز را بسیار کوتاه مدت ارزیابی کرد.
ولی الله سیف در این باره تصریح کرد: بانک مرکزی در طول سه سال گذشته همواره سعی نموده بازار ارز را در مسیر اصولی خود هدایت و از همین بابت نیز در خصوص انحرافات از مسیر مزبور و بروز نوسانات ناپایدار اتخاذ موضع نموده است. در مقطعی با افت شدید و ناپایدار نرخ ارز، عنوان نمودم که این کاهش منطقی و پایدار نیست و امروز نیز از همان نگاه و منظر اعلام می کنم که افزایش نرخ ارز در روزهای اخیر نیز یک شوک انتظاری است و پایدار نخواهد بود.
گویا دولت برنامه خاصی برای کاهش قیمت دلار را ندارد و بیشتر خود رابرای انتخابات سال 96 آماده می کند و بازار را به حالت خود رها کرده است.
دانا
انتهای پیام/ الف