محمد نعمتی::در فرهنگ فارسی معین تدبیر به معنای به پایان كاری اندیشیدن ، مشورت كردن ، پایان بینی ، شور و مشورت آمده است . در لغت نامه ی دهخدا نیز به معنای اندیشه كردن در عاقبت كار ، تدبیر كار نگریستن ، در پس كاری برآمدن و در عقب كاری غور كردن، پایان كاری نگریستن و نیكو اندیشیدن آمده است .سعدی در گلستان آورده است كه مَلَك گفتا هر آینه ما را خردمندی باید تا تدبیر مملكت را بشاید .
تدبیر صواب از دل خوش باید جست سرمایه ی عافیت كفافست نخست
شمشیر قوی نیاید از بازوی سست یعنی ز" دل شكسته " تدبیر درست
"امید در لغت به معنای گمان وقوع خیری ممكن الحصول در آینده آمده است . معنای ترس ، توقع ، انتظار و شوق نیز برای آن ذكر شده است . شاید بتوان گفت این معانی به لوازم معنای امید یا به بخشی از آن اشاره دارد زیرا از آن رو كه متعلق امید امری ممكن الحصول است نه قطعی و ترس از تحقق نیافتن آن وجود دارد امید را به خوف معنا كرده اند و از آن رو كه متعلق امید ، امر خیر و مسرت بخشی است و طبعاً موجب اشتیاق شخص امیدوار به آن امر شده و حالت انتظار و توقع به او دست می دهد امید را به توقع و شوق و انتظار هم معنا كرده اند ."
از زمان وقوع زمین لرزه ی شش و دو دهم ریشتری و پس لرزه های دامنه دار آن نزدیك به دو ماه می گذرد هر چند در این مدت آرامشی نسبی به مردم دست داد، اما هنوز هم كابوس آن روزها ذهن های بسیاری را درگیر خود نموده است.
هنوز هم می توان هر روز شاهد سریال ادامه دار پس لرزه های خفیف آن لرزه ی بزرگ بود.
هنوز هم زمینِ زیر پای ما ، كمی تا قسمتی می لرزد؛ هنوز هم می توان تكانهای گاه و بیگاه زمین را احساس نمود.
پاییز و سال تحصیلی جدید آغاز شد هر چند در مصاحبه های مسئولان به غیر قابل استفاده بودن حدود 13 واحد آموزشی اشاره هایی شد سوالات زیادی در ذهن بیدار شهروندان این شهر ایجاد شده كه پاسخگوئی به آنها بخشی از وظایف مسئولان است.
اولین سوال اساسی این است كه چرا این واحدهای آموزشی كه با نظارت دستگاههای دولتی ساخته شده اند اینقدر دچار خسارت شدند ؟
عمر تعدادی از این واحدهای آموزشی كمتر از 15 سال است چرا فرآیند نظارت بر ساخت و ساز واحدهای آموزشی از استانداردهای لازم برخوردار نبوده است كه چنین دچار خسارت شدند ؟
واضح ترین دلیل عدم نظارت استاندارد در ساخت و ساز واحدهای آموزشی، عدم تخریب منازل مسكونی آجری ، بلوكی و حتی قدیمی تر شهروندان در جوار همین فضاهای آموزشی است؛یعنی در حالی كه خانه های قدیمی مردم آسیب جدی ندیده اند در كنار آنها فضاهای آموزشی دچار خسارت شده اند.
در مواردی نیز در سازه های بخشی از مدارسی كه عمر آنها كمتر از ده سال است، آسیب های زیادی وارد آمده است كه شاید نام بردن از آنها به صلاح نباشد؛ واحدهای آموزشی كه در چند سال گذشته با نظارت اداره ی كل نوسازی مدارس استان در همین شهرستان افتتاح شده اند امروز دچار آسیب های جزیی و تخریب بخشهایی از نماكاری های داخلی و خارجی ساختمان شده اند ؟
آنچه در نگاه اول می توان نتیجه گرفت آنكه نظارت در ساخت و ساز ساختمان ها ی دولتی استاندارد نیست.
تخریب بخشهایی از مسكن مهر شهرستان آبدانان خود حكایت تلخ دیگری است كه پرداختن به آن شاید نام های زیادی را به آوردگاه نقد و پاسخگویی خواهد كشاند، اما آنچه مد نظر این نوشته است دوری از بی خیالی و بی خبری ناشی از وقوع زمین لرزه های دیگری در آینده است.
هنوز هم علم و دانش انسان علیرغم تمام پیشرفتی كه نموده زمان وقوع زمین لرزه ها را به درستی پیش بینی نمی كند اما عقل آدمی حكم می كند پس از وقوع بیش از 800 پس لرزه در كمتر از ده روز نیم نگاهی به آینده داشته باشیم، آینده ای كه ممكن است آبستن وقوع حوادث مشابه یا تلخ تری باشد.
در حالی كه در همان روزهای بحرانی هم نقدهای جدی فراوانی به عملكرد و میزان آمادگی دستگاههای ذیربط وجود داشت متاسفانه شاهد برنامه ی منسجم و هدفمندی برای مقابله با وقوع احتمالی زمین لرزه های دیگر نیستیم به عنوان مثال تا كنون چند برنامه ی آموزشی از طریق صدا و سیمای استان برای آگاهی بخشی به مردم برای مقابله با بحران زمین لرزه های احتمالی تهیه و پخش شده است ؟ تا كنون چند كار گروه تخصصی برای مدیریت بحران با كمك نیروهای مردمی تشكیل شده است تا در مواقع بحرانی اشتباهات گذشته تكرار نشود ؟ آیا برای مقابله و مدیریت بحران در فصل سرما پیش بینی های لازم صورت گرفته است ؟ آیا چادر و اقلام امدادی لازم برای وقوع زمین لرزه در فصل زمستان تدارك و پیش بینی شده است ؟ اگر در یكی از روزهای سرد زمستان كه باران و برف به شدت در حال بارش باشد و امكان امداد رسانی هوایی وجود نداشته باشد شاهد وقوع زمین لرزه باشیم امداد رسانی به آسیب دیدگان چگونه صورت خواهد گرفت ؟
اگر قبول كنیم كه شهر مورموری كانون زمین لرزه های اخیر می باشد آیا شایسته نیست با تدبیر و خردمندی بیشتر مراكز امدادرسانی مجهزی در این منطقه پیش بینی و ساماندهی شود ؟ آیا وقت آن نرسیده كه با الهام از خرد جمعی دست یاری صاحب نظران و نخبگان را فشرد و از نگاه دلسوزانه ی آنان استفاده برد ؟ آیا برگزاری چند كلاس آموزش بهداشت روانی( هر چند اقدامی لازم و در خور تحسین بود) برای مقابله با تاثیرات روانی بیش از 800 پس لرزه كافی است ؟ آیا می توان تعریف و تمجید مسئولان از همدیگر را در راستای خدمت گزاری بی منت تعریف كرد ؟ آیا نظر مردم آسیب دیده و مسئولان در خدمت رسانی مطلوب به حادثه دیدگان با هم تقارن و همخوانی دارد ؟ آیا امروز می توان با وعده ی یك وام 25 میلیونی به شهروندانی كه خانه هایشان غیر قابل استفاده شده است مشكل مسكن آنها را برطرف كرد ؟ آیا كسانی كه مدام از مردم می خواهند كه در این فصل پاییز و شروع سرما و بارندگی اقدام به تخریب خانه های خود به صورت همزمان نمایند فكری برای اسكان موقت آنها نموده اند؟ فرض كنید در یك منطقه بیش از 100 خانواده همزمان اقدام به تخریب و بازسازی منزل خود نمایند مسلئه سكونت موقت آنها چگونه حل خواهد شد ؟
به هر حال مسئولان برای آنكه نشان دهند از جنس تدبیر و امید هستند باید تدابیر امیدوارانه ای برای روزهای پیش روی اتخاذ نمایند چیزی كه تا به امروز نشانه های روشنی از آن مشاهده نمی شود به مسئولان پیشنهاد می شود به جای پرداختن به كارهای غیر ضروری تدابیری مدبرانه برای مقابله با پیامد زمین لرزه های احتمالی شهر مورموری در آینده داشته باشند بخشی از این تدابیر را می توان در قالب پیشنهادهای زیر عنوان كرد :
1- پرداخت وام كم بهره و دراز مدت برای مقاوم سازی خانه ها به مردم منطقه
2- پرداخت مبلغی بلاعوض به آسیب دیدگان به منظور جبران بخشی از هزینه های تحمیل شده بر آنان
3- تهیه و تحویل مصالح ساختمانی ارزان قیمت توسط تعاونی ها به مردمی كه قصد مقاوم سازی یا بازسازی خانه های خود را دارند.
4- ارائه ی الگو و نقشه های ساختمانی و نظارت دقیق و فنی بر ساخت و سازها به صورت مجانی توسط كارشناسان و مهندسان بنیاد مسكن
5- سازماندهی گروههای امداد در بخش كلات مورموری
6- احداث ایستگاههای امداد رسانی مجهز ، شامل ایستگاههای امداد پزشكی ، داروئی ، غذایی به منظور استقرار وسائل و امكانات لازم در بخش كلات مورموری
7- طراحی و احداث اردوگاههای موقت در بخش كلات مورموری
8- طراحی و برنامه ریزی برای احداث یك بیمارستان در بخش كلات مورموری
9- تجهیز امكانات درمانی بیمارستان حضرت رسول اكرم (ص) شهرستان آبدانان
10- برگزاری مانورهای امداد و نجات برای عموم مردم به صورت مداوم
11- آگاهی رسانی به مردم از طریق صدا و سیما و رسانه های دیداری و شنیداری به منظور آماده سازی لازم در مواقع بحرانی
12- ایجاد یك اداره ی ویژه زمین لرزه در درون اداره كل مدیریت بحران استان به منظور پیگیری مستقل وضعیت زمین لرزه های بخش كلات مورموری
هر چند زمين لرزه امروز چهارشنبه بار ديگرنگراني هايي ايجاد كرد ولي امیدواریم هیچ وقت شاهد زمین لرزه هاي ديگر نباشیم و مردم منطقه در امنیت و آرامش كامل روزگار و ایام خوشی داشته باشند.