به گزارش خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «ایلام بیدار»، به نقل از شبکه اطلاع‌رسانی راه دانا، آیت‌الله احمد مبلغی، صبح امروز با اشاره به اینکه در پیام مقام معظّم رهبری به مناسبت صدمین سال حوزه، رمزی نهفته است به ژرفای قرن‌ها، گفت: آنگاه که حوزه را وارث گنجینه‌های گران‌سنگ دانش دینی می‌خوانند در حقیقت رمز نهفته در پیام است.
وی با اشاره به اینکه حوزهٔ علمیهٔ قم، نه در سایهٔ گذشته دانش‌های دینی که بر صدر تاریخ آن نشسته است، ادامه داد: نه غبارپوشِ میراث که میراث‌دار آن است؛ نه وارثی خاموش که واصلی جوشان است، این حوزه، آیینه‌دار هزار سال اندیشه پروری، حقیقت‌جویی، اجتهاد و انضباط علمی است به‌طوری‌که گویی تمام نبوغ‌های پراکندهٔ تاریخ حوزه‌های علمیه، در آن گردآمده‌اند تا صدایی واحد صدایی از تبار طوسی و حلّی، از نسل شهید و انصاری پدیدآورند.
این عضو مجلس خبرگان رهبری با بیان اینکه وارث بودن، نه به انباشتنِ دفترهاست که به آفریدنِ افق‌هاست و نه به حبسِ دانش در حجره‌ها که به حرکتِ آن در صحنه‌هاست، تصریح کرد: میراث، آنگاه زنده است که به زبانِ روز سخن گوید، و آنگاه کارآمد است که در میدانِ نیاز حضور یابد.
این استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به اینکه گذشته، اگر چراغ نیفکند، غبار می‌افکند؛ و علم، اگر نروید، فرو می‌پوسد ادامه داد: وارثِ دانایی باید دانا وار بر دوشِ زمان رود، پاسخِ پرسش‌های نو را از ژرفای کهن برکشد، و هر مسئلهٔ تازه را به زبانی فهیم و روشی رهگشا پاس دارد.
آیت‌الله مبلغی تصریح کرد: حوزه چون وارث است، باید روشمند باشد؛ با زمانه سخن بگوید، بپرسد و بشنود، بفهمد و بفهماند.
وی در تشریح مکانیزم زمان برای عملکرد حوزه به مقوله زمان فهمی اشاره کرد و گفت: نخستین شرط این مواجهه فهم زمانه است؛ یعنی درک دقیق مقتضیاتِ زمان، فهم ظرافت‌های تحول‌یافتهٔ انسانی، و دریافت سؤالاتِ نوپدید جامعه‌ای که در هزارتوی پیچیدگی‌های امروز می‌زید.
مبلغی پرسش‌پذیری را از ویژگی‌های دیگر حوزه دانست و افزود: پرسش‌پذیری، یعنی نه نفی گذشته که نَفَس تازه در کالبد آن دمیدن؛ یعنی نه گسستن از میراث که بازبینی در آن به نگاهِ نیاز زمانه؛ یعنی ماندن بر مدار اصول، اما چرخیدن با قطب‌نمای تحول؛ یعنی گشودن درهای گفتگو، بدون اینکه دیوارهای استوارِ مبنا دچار فروریختگی شوند.
حوزه نباید در برابر طوفان پرسش‌ها بلغزد
عضو مجلس خبرگان رهبری با بیان اینکه کارآمدی یکی دیگر از ویژگی‌های حوزه علمیه باید باشد، ادامه داد: علمی که از هم‌نفسی با نیاز انسان و هم‌سویی با مسئلهٔ زمان بازماند، چراغی است بر رف، نه راهی در بی‌پناهی؛ زینتی است در طاق، نه تکیه‌گاهی در طوفان، حوزه، چونان وارث گنجینه‌های زرّین فقاهت، اگر بخواهد صیانت از گذشته را با صعود به آینده درآمیزد، باید به افق زمانه با چشمی باز و سینه‌ای گشاده بنگرد؛ نه صرفاً در حفظ حجم میراث که در ژرفای بهره‌گیری از آن برای پاسخ به انسانِ امروز باید بهره بگیرد.
مبلغی با اشاره به اینکه فقه، آنگاه به بار می‌نشیند که هم‌سخن با مسئله، همراه با نیاز، و هم‌نفس با زیست نسل امروزوفردا باشد، تصریح کرد: حوزه باید بکوشد در برابر طوفان پرسش‌ها نلغزد، و در برابر غوغای زمانه نگران نماند.
وی با اشاره به تعبیر رهبر انقلاب اسلامی مبنی بر اینکه «حوزهٔ قم، وارث سرمایهٔ سترگ علمی شیعه است؛ ولی امروز با نگاه به تحوّلات سریع و شدید فکری و عملی در دوران معاصر، مخصوصاً در سدهٔ اخیر، انتظاراتی بیش از این را در زمینهٔ پیشرفت علمی حوزه باید مورد توجّه قرارداد.»، ادامه داد: این سخن، تلنگری بر سکون، هشداری به توقف، و دعوتی به تحول است.
این استاد دروس خارج فقه و اصول تصریح کرد: حوزه، نه باید درگذشته خیمه زند، نه در حال متوقف شود؛ باید وارثی باشد که از متن دیروز، برای مسائل فردا راه بجوید؛ باید میراث‌داری باشد که راز سنت را بفهمد، و به آینده وصل شود؛ باید با زمانه حرف بزند، ولی در صدای زمانه حل نشود.
وی ادامه داد: اگر حوزه از گذشته تغذیه می‌کند، باید آینده را بسازد؛ اگر از طوسی و انصاری می‌آموزد، باید پاسخ نسل امروز را بدهد.
وقتی اندیشه فربه شود فقه از حصار گذشته می‌گسلد
وی ارتقای سطح دانش را از دیگر ویژگی‌های مهم حوزه علمیه دانست و تأکید کرد: دانش، آنگاه رهگشا و جان‌بخش است که از توقف بگریزد و به تعالی بیندیشد؛ هرجا رکود گیرد، رمق از پاسخ و رونق از راه می‌رود.
آیت‌الله مبلغی با بیان اینکه ارتقای سطح دانش، نه زینت معرفت که ضامن بقا؛ چونان شریان در پیکر اندیشه و چونان آفتاب در اقلیم پرسش است ادامه داد: دانش، شالودهٔ بالندگی است و ستون استواریِ پیشرفت؛ هر جا که دانش فرا رود، اندیشه نیز فربه شود، وقتی اندیشه فربه شود، فقیه از حصار گذشته می‌گسلد و از قفس تکرار می‌رهَد؛ آنگاه نه در سایهٔ خاطره‌ها که در سپیدهٔ پدیده‌ها می‌زید.
استاد دروس خارج فقه و اصول با اشاره به اینکه آنگاه که علم ژرف گردد، نسلی پدید می‌آید که نه از تازه‌ها هراسان و نه از نو بودنِ پدیده‌ها سرگردان است عنوان کرد: در چنین شرایطی نسلی پدید می‌آید که می‌تواند پدیده‌های نوظهور را نه چون طفیلی‌های بی‌جایگاه، بلکه چون میهمانان شایسته، در جایگاه سزاوارشان درون ساختار علم بنشانند، و برایشان سایه‌ساری از استدلال و زمینه‌ای از پشتیبانی فراهم آورند.
مبلغی با اشاره به اینکه پرداختن به مسائل نو بدون بسط دانش، خیمه‌ای بی‌ستون و چادری برپا، اما بی‌قرار است گفت: این مسئله همانند سرپناه‌هایی که برای پناهندگان می‌زنند نه خانه‌ای است برای اقامت، نه نهادی برای ثبات، در چنین فضایی، مسائل نوپدید، بی‌ریشه و بی‌پشتوانه می‌مانند که از روش‌های پخته، نگاه‌های عمیق و حرکت‌های حکیمانه بهره‌ای نمی‌برند.
عضو مجلس خبرگان رهبری با بیان اینکه رهبر معظم انقلاب اسلامی نیز در تبیین شاخصه‌های پیشرفت فقهی، ارتقای سطح علم و فزونی بر داشته‌ها را کلید حرکت علمی حوزه دانسته‌اند و فرمودند: «معیار در پیشرفت فقه، افزودن به داشته‌ها یعنی تولیدات علمی فاخر و ارتقای سطح علم و یافته‌های جدید است» ادامه داد: این افزونی، باید به‌مثابه بنایی باشد که نه‌تنها دیوارهای کهن را استوارتر سازد، بلکه ایوانی نو برای پذیرش نیازهای نوین بگشاید.
آینده‌پژوهی برای حوزه یک ضرورت است
این استاد حوزه و دانشگاه آینده‌پژوهی را از دیگر ویژگی‌های حوزه دانست و گفت: در عصری که آینده، نه در فردا که در اکنون جاری است، و تحوّلات، نه تدریجی که طوفان وار و غافلگیرکننده‌اند، حوزه را نه مجالِ سکون است، نه فرصتِ تأخیر. آنچه می‌آید، با شتابی فراتر از تصوّر، اندیشه را نه برای فهم گذشته، بلکه برای پیشواز فردا می‌طلبد.
مبلغی با بیان اینکه آینده‌پژوهی، دیگر فضیلت نیست، ضرورت است و پاسخ‌گویی، دیگر انتخاب نیست، تعهّد است تصریح کرد: اگر دانش فربه نگردد، و نگاه، افق را نکاود، پرسش‌های آینده، بر کرسی بی‌پاسخی می‌نشینند، و فقاهت، از قافلهٔ نیاز جا می‌ماند.
عضو مجلس خبرگان رهبری با تأکید بر اینکه عمقِ علمی، آنگاه معنا می‌یابد که با آینده دیدار کند و برای پرسش‌های نیامده، ذخیرهٔ امروز فراهم آورد خاطرنشان کرد: حوزه‌ای که میراث‌دار دیروز است، باید معمار فردا نیز باشد؛ و این جز با ژرف‌اندیشی، ژرف‌سازی، و ژرف‌پویی در ساحت دانش و بینش، میسّر نخواهد بود.
انتهای خبر/م