به گزارش خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «ایلام بیدار»، عفاف و حجاب در دین اسلام به عنوان دو اصل بنیادین در حفظ کرامت انسانی و تقویت بنیان خانواده مطرح می‌شوند. این مفاهیم نه‌تنها به حفظ حریم خصوصی و عفت فردی اشاره دارند، بلکه به نوعی به سلامت اجتماعی و اخلاقی جامعه نیز مرتبط هستند. در قرآن کریم و احادیث معصومین، تأکیدات متعددی بر اهمیت عفاف و حجاب وجود دارد که نشان‌دهنده نگاه عمیق اسلام به این موضوعات است.
عفاف به معنای خودداری از رفتارها و کارهایی است که ممکن است به انحرافات اخلاقی منجر شود. این مفهوم به انسان‌ها می‌آموزد که چگونه در زندگی روزمره خود، با حفظ خود و دیگران، به سلامت فکری و روحی دست یابند. حجاب نیز به عنوان یک نشانه ظاهری از عفاف، به زنان مسلمان توصیه می‌شود تا با پوشش مناسب، خود را از نگاه‌های ناخواسته محافظت کنند و به این ترتیب، هویت و شخصیت خود را در جامعه محفوظ نگه دارند.
حجاب در اسلام نه‌تنها یک دستور شرعی، بلکه دستاوردی فرهنگی و اجتماعی است که به زنان این امکان را می‌دهد تا با اعتماد به نفس بیشتری در جامعه حضور یابند. این دو مفهوم در کنار هم به ترویج فضایل اخلاقی و تقویت روابط انسانی سالم کمک می‌کنند و در نهایت به ایجاد جامعه‌ای عفیف و پاک‌دامن می‌انجامند.
حجاب از مسائل مهم فرهنگی اجتماعی در دین مبین اسلام است که پیشینه آن به قبل از اسلام بر می‌گردد و در فرهنگ اسلامی به اوج ارزش و تعالی خود می‌رسد که متأسفانه امروزه با نفوذ فرهنگ غربی شاهد کم‌رنگ شدن آن در جامعه خودمان هستیم، این امر ما را بر این داشت که با تعدادی از کارشناسان در میزگردی به بحث و تبادل نظر در زمینه درونی کردن حجاب و عفاف و گرایش به سمت معنویت بپردازیم که ماحصل آن به شرح ذیل است.
آموزش در دوران مدرسه چه تأثیری در امر حجاب و عفاف دارد؟
مهدی علی‌محمدی کارشناس علوم تربیتی، آموزش و سن مقتضی را مهم شمرده با تأکید بر آموزش رفتارهای دینی از دوران پیش‌دبستانی گفت: اگر بخواهیم کسی به دین نگاه خوبی داشته باشد باید در سن کودکی به او آموزش دهیم؛ ولی کودکان را در سنین پیش‌دبستانی و مهد و دبستان رها می‌کنیم و در دبیرستان کوتاه می‌آییم، سپس با این هجمه فضای مجازی انتظار تربیت فرد مذهبی را داریم.
در حالی که حجاب بخشی از تربیت دینی است شخصیت وجودی افراد، زیر هفت سال شکل می‌گیرد و نهادهای آموزشی می‌توانند بیشترین تأثیر را در نهادینه کردن عفاف داشته باشند؛ اما ما آنها را رها کرده و زمانی به آن می‌پردازیم که دختران در سن بالاتری هستند و به راحتی نمی‌توانند این امر را بپذیرند.
در تربیت دینی به صورت ناخودآگاه این‌گونه تصور می‌شود که مسئولیت ترویج دین با شبکه قرآن است یا در دولت فکر می‌کنند سازمان تبلیغات اسلامی فقط وظیفه تبلیغ دین را دارد لذا شاید نهادهای فرهنگی و آموزشی در این فرایند خود را بی تکلیف می‌دانند در صورتی که گروه مخاطبان ما مرتبطان با سایر نهادها هستند. طبق مصوبه ۴۲۷ شورای عالی انقلاب فرهنگی نزدیک به سی دستگاه وظیفه اجرای این مصوبه مربوط به حجاب و عفاف را دارند. به عنوان نمونه سیستم شهرسازی و معماری بر عفاف و حجاب تأثیرگذار است. به عبارت دیگر امروزه گرایش به آشپزخانه‌های اپن و خانه‌های بدون پرده به وجود آمده و زمانی که یک فضای باز ایجاد و محدودیت‌ها را کم کنید، به طور طبیعی بر حجاب تأثیر می‌گذارد.
نقش فضای مجازی در ترویج عفاف و حجاب را بفرمایید؟
فاطمه نظری کارشناس امور بانوان، تلفیقی کارکردن در فضای مجازی را موضوعی ظریف و تأثیرگذار دانست و در این زمینه گفت: ما تاکنون چه اندازه از صفحات فضای مجازی را بر مبنای اصول خود طراحی کرده‌ایم. مثلاً خانم‌هایی که در ارائه الگو فعالیت دارند، می‌توانند ضمن آموزش آشپزی با یک پوشش جذاب، بدون تبلیغ زبانی عفاف را ترویج کنند.
در صفحات فضای مجازی کارهای بسیاری می‌توان انجام داد. مانند صفحات آشپزی یا تربیت کودک که مخاطب آن نسل جوان است. کسانی این صفحات را اداره کنند که از نظر پوششی الگو باشند. چون در بحث حجاب، زیبایی و والایی مطرح است؛ ولی جوان بیشتر به دنبال زیبایی است و می‌توانیم این دو را کنار هم بگذاریم و برای همه سلیقه‌ها الگو ارائه دهیم تا جامعه انتخاب کند.
نقش ضرورت هنجارسازی غیرمستقیم را بفرمایید؟
جواد جلیلیان کارشناس مدیریت آموزشی، هنجارسازی غیرمستقیم را یک سیاست موفق دانست و تصریح کرد: سیاست ما در موضوع حجاب این است که به صورت مستقیم آن را دنبال می‌کنیم و لذا جامعه مقاومت می‌کند؛ در حالی که برخی سیاست‌های غیرمستقیم در خوشایندسازی، الگوسازی و هنجارسازی بسیار مؤثر است.
غرب به جای مقابله با اسلام در فرایندهای فرهنگی به صورت نامحسوس کار می‌کند. البته آنها در مقولات فرهنگی پای حرف خود هستند؛ ولی روش‌های آنها به صورت جامعه‌پذیری است و حتی یک فرد را به عنوان یک انسان بی‌دین به‌گونه‌ای تربیت می‌کنند که خود شخص متوجه نمی‌شود. ما در مقولات دینی کم گذاشتیم. البته تلاش‌هایی مانند اعتکاف و پیاده‌روی اربعین صورت گرفته که لازم است و حیات جامعه با اینها است؛ ولی در کنار آنها می‌توانیم کارهای بسیاری انجام دهیم.
اگر در موضوع جامعه‌پذیری دین‌داری خوب عمل کنیم، می‌توانیم تأثیر خوبی بگذاریم. مثلاً مدیر خوش‌فکر یک مدرسه از افراد مذهبی به عنوان دبیر ریاضی یا علوم یا زیست استفاده کند و این معلمان هیچ سخنی از دین نمی‌زنند؛ ولی وقتی دانش‌آموزان رفتارشان را می‌بینند، از آنها الگو می‌گیرند. چون صدای رفتار هیچگاه از گوش انسان پاک نمی‌شود.
تأثیر بحث اقتصاد در عفاف و حجاب
ناصر قیصرنوه کارشناس علوم تربیتی، بحث هزینه و اقتصاد را از عوامل تأثیرگذار دانست و اذعان کرد: دین‌داری را نباید در جامعه هزینه بر کنیم. مثلاً کسی که می‌خواهد با حجاب باشد؛ ولی هزینه چادر به‌اندازه‌ای است که توانایی مالی ندارد، چنین شخصی با مشکل روبرو می‌شود یا وقتی یک جوان نمی‌تواند از راه مشروع تشکیل خانواده بدهد، ناخودآگاه به سمت روابط آزاد می‌رود؛ در حالی که باید تشکیل خانواده را از نظر اقتصادی به‌گونه‌ای فراهم کنیم تا جوانان با کمترین هزینه به فکر تشکیل خانواده باشند.
ضرورت همسویی متولیان حجاب و عفاف
سید همت حسینی کارشناس روان‌شناسی، همسویی متولیان حجاب و عفاف را مهم شمرد و از هر کسی به ساز خود نواختن انتقاد کرد و گفت: نهادهای فرهنگی در تربیت دینی در مرحله اول باید به فهم مشترک برسند تا مسیر را پیدا کنند و در موضوع حجاب نیز باید فهم مشترک وجود داشته باشد تا فعالیت برخی نهادها از سوی سایر دستگاه‌ها خنثی نشود.
بخشی از فرهنگ به عهده آموزش و پرورش و آموزش عالی است و در حوزه نخبگان مسئولیت با وزارت علوم است. در فرهنگ عمومی بخشی از مسئولیت با صدا و سیما و رسانه‌هاست و در نشر و تبلیغ دین حوزه‌های علمیه و سازمان تبلیغات اسلامی در ترویج دین مسئولیت دارند و همه ما متولی هستیم؛ چون همه ما نقش داریم.
حجاب و عفاف بخشی از فرهنگ کشور ماست و فرایند فرهنگی را نمی‌توان فقط در حجاب دید. فرایند فرهنگی را می‌توان در موضوعاتی مانند نشر و تولید محصولات، آموزش و پرورش، ترویج دین و مانند آن بازخوانی کرد؛ بنابراین همه باید در کنار هم کار کنیم.
نقش نتایج دنیوی و اخروی در امر حجاب و عفاف را بفرمایید؟
امیرمختار فریادی کارشناس فقه و حقوق، تبیین نتایج دنیوی و اخروی حجاب و عفاف را امری ضروری برای رعایت این مهم ذکر و افزود: تبیین نتایج دنیوی و اخروی حجاب و عفاف باید در کنار هم تبلیغ شود؛ زیرا در فرهنگ اسلامی بیش از پرداختن به نتایج اخروی به نتایج دنیوی یک عمل حسنه پرداخته شده است. وی اضافه کرد دیده شدن نیز از عوامل انتخاب برخی پوشش‌های خاص هست، دلیل عمده انتخاب برخی پوشش‌های خاص دیده شدن است که باید به درستی هدایت شود و لذا اگر شأن واقعی زن در موقعیت‌های علمی، سیاسی و اجتماعی فرهنگی به درستی تبیین شود، زن خود مسیر درست را انتخاب می‌کند.
تنها نسخه امروزی در خصوص حجاب و عفاف چادر است. ضرورت دارد پیش از این پوشش‌های متنوع و متناسب با سلایق مختلف طراحی شود؛ ولی در این حوزه اقدام لازم صورت نگرفته است. وظایف دستگاه‌ها مثل صنعت و معدن در تولید و عرضه حجاب و همچنین وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در خصوص فرهنگ‌سازی و مدلینگ وظیفه دارند و بنا بر گزارش‌های ارائه شده توسط فرهنگ و ارشاد بعضاً اقدامات خوبی صورت گرفته؛ ولی در ویترین مغازه‌ها اثری از این محصولات تولید شده نیست؛ زیرا مغازه‌داران بر اساس سود و منفعت به عرضه محصولات مبادرت می‌کنند.
تولید برنامه‌های تلویزیونی و رادیویی، معرفی زنان محجبه موفق در نهادها، اصناف و نهادهای مختلف، برگزاری برنامه‌ها ویژه خانواده و آموزش خانواده، مطالبه‌گری از مسئولان، راه‌اندازی ایستگاه‌های فرهنگی، تولید محتوای مناسب جهت استفاده در فضای مجازی، دایر کردن غرفه‌های نمایشگاه مد و لباس، مسابقات کتاب‌خوانی، می‌تواند در راستای عفاف و حجاب اجرا شود.
انتهای خبر/ر