به گزارش خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «ایلام بیدار»، مار افعی دم عنکبوتی (Acanthophis) با دم منحصر به فردش که شبیه به دم عنکبوت است، یکی از جالب‌ترین و خاص‌ترین گونه‌های افعی‌ها به شمار می‌رود. این ویژگی نه‌تنها به آن کمک می‌کند تا در محیط‌های طبیعی خود بهتر پنهان شود، بلکه به‌عنوان ابزاری برای جذب طعمه نیز عمل می‌کند.
رنگ‌آمیزی بدن این مار معمولاً در طیف‌های مختلف سبز، قهوه‌ای و خاکستری است که به آن اجازه می‌دهد تا با محیط خود همخوانی داشته باشد. زیستگاه این مار عمدتاً در مناطق گرمسیری جنگلی ایران، مانند ایلام و در قسمت‌هایی از کرمانشاه، قرار دارد.
افعی دم عنکبوتی به‌عنوان یک شکارچی ماهر شناخته می‌شود که با استفاده از زهر خود، طعمه‌های مختلفی از جمله پرندگان، جوندگان و دیگر خزندگان را شکار می‌کند. زهر این افعی نه‌تنها برای فلج کردن طعمه‌ها بلکه برای دفاع از خود در برابر شکارچیان نیز کاربرد دارد.
این مار به‌طورکلی تمایل دارد که از درگیری مستقیم با موجودات بزرگ‌تر خودداری کند و بیشتر به شکار در کمین متکی است. این رفتار شکار به آن اجازه می‌دهد تا به‌صورت مؤثرتری طعمه‌های خود را شکار کند و درعین‌حال از خطرات احتمالی دور بماند.
مار افعی دم عنکبوتی باوجود جذابیت‌هایش، با چالش‌های جدی مواجه است. تخریب زیستگاه‌ها، شکار غیرمجاز و تغییرات اقلیمی از جمله عواملی هستند که تهدیدی برای بقای این گونه محسوب می‌شوند. حفاظت از زیستگاه‌های طبیعی و برنامه‌های آموزشی برای آگاهی‌بخشی به جوامع محلی درباره اهمیت حفظ این گونه، امری ضروری است.
تلاش‌های حفاظتی برای نجات این گونه نادر نیازمند همکاری تمامی ذی‌نفعان، از جمله دولت‌ها، سازمان‌های غیردولتی و جوامع محلی است. با افزایش آگاهی عمومی و ایجاد مناطق حفاظت‌شده، می‌توان امیدوار بود که نسل‌های آینده نیز بتوانند از زیبایی و اهمیت این موجود شگفت‌انگیز بهره‌مند شوند.
نگرانی‌ها درباره افعی دم عنکبوتی و قاچاق آن
مهدی مامی، محیط‌بان ایلامی در گفتگو با خبرنگار تحلیلی ایلام بیدار اظهار کرد: مار افعی دم عنکبوتی، گونه نادری است که تنها در استان ایلام زیست می‌کند، این خزنده با زهر کشنده‌اش، درعین‌حال که تهدیدی برای انسان‌ها ندارد، به‌عنوان یکی از گنجینه‌های طبیعی ایران شناخته می‌شود.
افعی دم عنکبوتی، گنجینه‌ای نادر در خطر قاچاق
مامی با ابراز نگرانی از قاچاق این گونه نادر به خارج از کشور، گفت: متأسفانه طی سال‌های اخیر چندین نمونه از این مارها توسط قاچاقچیان به خارج صادر شده و در آزمایشگاه‌های آمریکا اقدام به تخم‌ریزی و پرورش آن‌ها شده است. این موضوع نه‌تنها به تنوع زیستی منطقه آسیب می‌زند؛ بلکه ارزش‌های اکولوژیکی ایران را نیز تهدید می‌کند.
این محیط‌بان با اشاره به ویژگی‌های منحصربه‌فرد افعی دم عنکبوتی افزود: این خزنده دارای استتار بسیار قوی با طبیعت است و معمولاً به انسان‌ها حمله‌ور نمی‌شود. اما زمانی که به آن نزدیک می‌شوید، صدایی از خود در می‌آورد که به‌عنوان هشداری برای خطر عمل می‌کند.
حمایت از محیط‌بانان برای حفاظت از خزندگان نادر ایران ضروری است
محیط‌بان ایلامی همچنین تأکید کرد: خزنده‌شناسان مهم دنیا علاقه‌مند به مطالعه و بررسی خزندگان ایران هستند و این نشان‌دهنده غنای طبیعی کشور ماست.
وی همچنین خواستار حمایت بیشتر از محیط‌بانان و برنامه‌های حفاظتی برای حفظ این گونه‌های نادر شد تا نسل‌های آینده نیز بتوانند از زیبایی‌های طبیعت ایران بهره‌مند شوند.
وی در ادامه گفت: ما باید به مردم آموزش دهیم که این گونه‌ها بخش مهمی از اکوسیستم هستند و نادیده‌گرفتن آن‌ها می‌تواند عواقب جبران‌ناپذیری داشته باشد. با حفظ این گونه‌های نادر، نه‌تنها تنوع زیستی را حفظ می‌کنیم؛ بلکه به حفظ تعادل اکولوژیکی منطقه نیز کمک خواهیم کرد.
مامی از تمام علاقه‌مندان به طبیعت دعوت کرد تا با آگاهی و احترام به حیات‌وحش، در حفاظت از این گونه‌های نادر سهیم شوند و به ترویج فرهنگ حفاظت از محیط‌زیست بپردازند.
محیط‌بان ایلامی در پایان با امیدواری نسبت به آینده گفت: اگر همگی دست‌به‌دست هم دهیم، می‌توانیم آینده‌ای روشن‌تر برای طبیعت و نسل‌های آینده بسازیم.
در پایان این گزارش فیلمی از رویت مار افعی دم عنکبوتی که در طبیعت توسط مامی محیط‌بان ایلامی به ثبت رسیده است را مشاهده کنید.