به گزارشايلام بيدار به نقل ازاوای مهران، ازآنجایی‌که موقعیت جغرافیای نظامی مهران هرگز در مکان‌گزینی آن مورد توجه قرار نگرفته، شهر در نزدیک‌ترین نقطه به صفر مرزی (5 کیلومتری مرز)، در منطقه‌ای پست ایجاد شده که در زیر دید مستقیم بلندی‌های مرزی قرار گرفته است.
اولين حركت عراق از تاريخ 13 فروردين ماه سال 1358 شروع شد. در اين روز، شهر مهران مورد حمله هوايي عراق قرار گرفت و روز بعد، يك گروه از ارتش عراق به شهر «قصرشيرين» حمله كردند.
از فروردين ماه سال 1359 به طور مرتب شهر مهران و حومه آن با خمپاره و توپخانه هدف حمله قرار مي گرفت. در آن هنگام، شهر مهران و پانزده روستاي اطراف آن پس از مداومت و شدت نسبي حملات دشمن، به تدريج از ارديبهشت ماه سال 1359 تخليه محل آغاز شد.
در هشتم خرداد ماه سال 1359، عراق بار ديگر به شهر «مهران» حملـه هوايـي و توپخانه¬اي كرد. در اين حمله 12 تن از هم ميهنان عزيز به شهادت رسيدند و 36 تن نيز زخمي شدند و اين، درحالي بود كه همه آنها غير نظامي بودند. در 12 شهريور ماه سال 1359، مهران بار ديگر مورد حملات موشكي قرار گرفت كه در اين حمله نيز 2 نفر شهيد و 5 تن زخمي شدند
به مرور زمان به دليل خالي شدن شهر از سكنه و تجمعات جسته و گريخته دشمن در نقاط مختلف مرز واحدهايي از تيپ اسلام آباد (ارتش) براي حفظ و تأمين منطقه عمليات به اين ناحيه اعزام شدند. پس از استقرار اين يگان و اجراي آتش متقابل (هرچند ضعيف) عليه دشمن، آتش عراق قطع شد و به دنبال آن، مردم مجدداً به شهر بازگشتند.
پس از مدتي، تيپ 84 خرم آباد جايگزين يگان قبلي در منطقه شد. مدتي از استقرار اين يگان نگذشته بود كه آتش دشمن مجدداً آغاز و به تدريج، به آتش دو طرفه مبدل شد.
در هشت سال جنگ تحمیلی نیز این شهر چهار بار اشغال، سپس آزاد شد. در واقع شهر مهران سه بار به دست ارتش بعثی و یک‌بار در همکاری منافقین با این ارتش، اشغال و هر بار با تلاش و همت رزمندگان ایران اسلامی آزاد شد.
دشمن اولین بار مهران را در هجوم سراسری خود به ایران در سال 1359، اشغال کرد، اما پس از متحمل شدن شکست سنگین در نبرد بیت‌المقدس، به دلیل ناتوانی در پدافند از سایر مناطق اشغالی، از مهران نیز عقب‌نشینی کرد و بر بلندی‌های مشرف بر آن مستقر شد.
ارتش عراق پس‌ازاین که در شبه‌جزیرۀ فاو شکست سختی خورد، اهمیت راهبردی این شبه‌جزیره را با شهر مهران همسان دانسته، از رخنه‌های موجود در خطوط پدافندی مهران سود جست و در اردیبهشت 1365، شهر را برای بار دوم، تصرف کرد.
ارتش عراق پس از شكست در عمليات والفجر 8 و از دست دادن شهر فاو، به برخي مناطق از جمله شهر مهران حمله كرد تا با تصرف آن، پيروزي نيروهاي ايراني را كم اهميت جلوه دهد.
در حمله اي كه ذيل استراتژي دفاع متحرك صورت گرفت، ارتش عراق موفق به تصرف شهر مهران شد. با گذشت مدت كوتاهي از اشغال شهر مهران، نيروهاي ايراني موفق شدند طي عملياتي تحت عنوان كربلاي1، ارتش عراق را شكست داده و شهر مهران را آزاد كنند. اهميت فوق العاده اين عمليات نه فقط به دليل آزاد سازي شهر مهران، بلكه به دليل شكست استراتژي دفاع متحرك عراق بود.
اشغال دوم، بیش از دو ماه طول نکشید و در نبرد کربلای 1 در تیرماه همان سال، آزاد شد.
زمان اشغال سوم و چهارم مهران، به روزهای پایانی جنگ بازمی‌گردد که در هر دو مورد، نیروهای خودی مانع استقرار دشمن در منطقۀ اشغالی شدند؛ طوری که طی چند روز، دشمن را عقب رانده، شهر را آزاد کردند.
جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، 2887 روز به طول انجامید که طی آن هزار روز نبرد فعال صورت گرفت که 793 روز حمله از سوی رزمندگان اسلام بود و 207 روز از سوی ارتش متجاوز بعثی.
دفاع مقدس ما در زمینه‌های مختلف سیاسی، نظامی، اجتماعی، فرهنگی و ... توانست معادلات جهانی معمول را بر هم زند و تحلیل‌های مادی دنیاپرستان را نقش بر آب سازد. این حادثه عظیم، بی شک در یاد ملت ایران خواهد ماند و غرور و سرافرازی و حماسه آفرینی را در نسل‌های بعد بر جای خواهدگذاشت.
انتهاي پيام/س