به گزارشايلام بيدار به نقل ازجویزر، شهرستان ایوان (به کردی: ئه‌یوان، Eyvan) در شمال استان ایلام قرار دارد و مرکز آن شهر ایوان است ، از شمال به استان کرمانشاه از خاور به شهرستان چرداول و از باختر به کشور عراق محدود است ، آب و هوای ایوان معتدل و نیمه مرطوب است. بیش ترین درجه حرارت ۳۴ درجه و کم ترین درجه حرارت ۱۰- و میزان بارندگی ۶۳۵ میلی‌متر است ، مردم آن کرد کلهر بوده و شیعه هستند. این شهرستان از مراکز اصلی ایل کلهر میباشد. ایل کلهر از شمال به محدوده ایلهای کرند، گوران و گوران بان زرده، از ناحیه جنوب به حوزه حکومتی والی پشتکوه (استان ایلام کنونی)، از طرف مغرب به خاک کردستان عراق (مندلی و خانقین)، همچنین به قشلاق ایل سنجابی و قشلاق ایل کرند، از جانب مشرق به ییلاق ایل زنگنه و قسمتی از ییلاق ایل سنجابی (مایدشت) و در واقع جنوب شهر کرمانشاه، محدود می‌شود.
مناطق تفریحی ، گردشگری و آثار باستانی
منطقه تفریحی خوران : این مکان در جنوب غربی دشت ایوان قرار دارد . به تازگی این محل به آموزش و پرورش منطقه ایوان تحویل شده است و به عنوان اردوگاه تفریحی از ن استفاده می کنند . منطقه خوران با داشتن چشمه پر آب و باغ های سرسبز آن همیشه مدنظر گردشگــری می باشد و در فاصله 7 کیلومتری شهر ایوان قرار دارد .
غار طلسم : این غار در ضلع شرقی دهستان سراب در ارتفاعات درون دریژ و در بالای کوه مانشت ، قرار دارد . این غار توسط هیأت کوهنوردی استان ایلام وبا همکاری امور سیاحتی فرهنگ و ارشاد اسلامی در سال 1369 به طور کامل شناسایی گردید . به علت شرایط خاص منطقه . کوهستانی بودن آن با توجه به وجود لاشه های متعدد حیوانات در داخل غار ، این محل زیستگاه مناسبی جهت حیوانات درنده است . علاوه بر ان تعداد زیادی خفاش نیز در این غار زندگی می کنند . مشخصات غار به شرح زیر است : طول غار از ورودی تا انتها 300 متر است که 100 متر اول آن به صورت فضای باز است . در سقف غار استالاگتیت یا چکنده نیز وجود دارد .
در عمق 100 متری غار یک سه راهی وجود دارد که یکی از دهلیزهای ان 20 متر عمق دارد و دهلیز دیگر آن نیز از فاصله 10 متری تنگ تر شده و صعب العبور می شود . پس از گذشتن از راه صعب العبور مذکور تا عمق 200 متری غار به صورت نیم دایره وجود دارد .از 260 متری به بعد عمق داخل مجرا باریک می شود . در این قسمت ، داخل غار اندکی ریزش کرده است . جنس سنگ غار ، آهکی و قسمتی از کف آن خاکی و قسمت های دیگری از آن نیز سنگی است .
غار انفجاری ایوان : این غار در بالادست روستای کله جوب شهرستان ایوان در میان سفره های سخت دیوارة غربی کوهستان بانکول قرار دارد و ورودی غار تا عمق 5/1 متری ، تنوری شکل ( گرد) و صعب العبور است و گذر از آن به طور سینه خیز امکان پذیر است پس از گذشت از این قسمت به تالاری بزرگ وارد می شود که به دو شاخه تقسیم می گردد : که یکی از تالارها به صورت دالان است و 5 متر ارتفاع و 10 متر عرض دارد و عمق آن تا حدود 40 متر است و از اشکال سنگی آهکی با استالاگمیت یا چنگنده های مخروطی پوشیده شده است پس از آن یک سراشیبی عمیق و تند از شاخة غربی شروع می شود که عمق آن هنوز شناسایی نشده است . لایه های سنگی آهکی سقف غار به علت رطوبت و دمای داخل غار که بر سنگ ها تأثیر می گذارد و باعث جدا شدن آنها از سقف می گردد و به همین دلیل به آن غار انفجاری لقب دادند . احتمال دارد در عمق زیرین این غار منابع غنی آب به صورت حوضچه ها وانبارهای بزرگ ذخیره شده باشد .
رودخانه کنگیر: از رودخانه های مهم این شهرستان گنگیر (gangir) بوده و تنها رودخانه پر آب و دائمی بوده است که از چشمة آب سراب بازان ( ایوان) گرفته و پس از گذشتن از دشت ایوان و مشروب کردن زمین های این دشت به طرف سومار رفته و از آنجا به عراق سرازیر می شود . این رودخانه از موقعیت ویژه و استراتژیک قابل توجهی در منطقه برخوردار است به همین منظور و برای مهار آن و جلوگیری از به هدر رفتن آبشان ، از زمان های گذشته سعی بر آن شد تا از ورود آن به خاک عراق جلوگیری شود . بر همین اساس مهمترین رویداد مربوط به این رودخانه مهم در زمان زندیان پیش آمد که علیخان کلهر در منطقه « پیروسن» جلوی آن را سد زده و مانع از ورود آن به خاک عراق گردید .
دوبیران : این محل در قسمت شمال دشت ایوان قرار دارد که با داشتن باغ های سرسبز و خرم و آب گوارا از دیگر مناطق تفریحی مردم منطقه می باشد .همچنیـــن در داخـــل دره دویران یک اردوگاه وجود دارد که نام پیرپزکان به آن داده شده است .به گفته مردم محل هر کسی چشم درد داشته باشد با ریختن یک مشت دانه روی تخته سنگ محل ، چشم بیمار بهبود می یابد . سوابق دیرینه ای دارد و عده ای به شفابخش بودن این محل اعتقاد دارند .
دره کوریس : این دره به صورت دو دره کوچک وبزرگ در قسمت شمالی روستای سراب ایوان و دوتا از دره های کوه بانکول محسوب می شود .این دو دره دارای چشمه های فصلی بوده که تا نیمه اسفندماه خشک هستند و که در این زمان که باران وبرف زیاد در طول فصل زمستان می بارد سبب طغیان آب آنها که از سفره های زیزمینی تأمین می شوند گردیه و همراه بالا آمدن آب گونه های مختلفی از ماهی ها نیز بالا می آیند و آب آنها تا اواخر خردادماه جاری است و این منطقه در فصل بهار به یکی از مناطق تفریحی و دیدنی تبدیل می شود .
دره دانوک : این دره یکی از دره های بسیار زیبا وبزرگ رشته کوه شارزول ( شیره زول) می باشد که در قسمت جنوب شرقی دشت ایوان قرار دارد . این دره با داشتن طبیعت پوشیده از جنگل و چشمه آب بزرگی که در آن جاری است مرکز بسیار زیبای تفریحی منطقه است و از طرف جاده روستای کلان می توان به این دره زیبا دست یافت . این دره دارای جانوران گوناگون وحشی که وجود این جانوران وحشی همچون پلنگ که به گمان تعداد زیادی بوده نامگذاری شده است . هم اکنون هم احتمال وجود پلنگ در منطقه هم هست .
چشمه سفید (چینی چرمی) : این منطقه یکی از مناطق ییلاقی مردم روستای سراب میباشد که در قسمت شرق دشت ایوان و در دامنه کوه مانشت قرار دارد .این محل با داشتن دو چشمة آب سرد وطبیعت زیبا ، یکی از مراکز تفریــحی در فصل تابستان می باشد . پوشیدگی منطقه از جنگل (درخــتان بلوط) و کوهستانی بودن آن زیبایی منطقه را افزایش داده است .
جوب شهر ( خرابه های شهر آریوجان):این جوب شهر همان شهر بزرگی است که بدون شک در زمان ساسانیان به عنوان مرکز ایالـــت ماه سبنـدان (مادسبندان) بوده است ، که رودخـــانة گنگیــر از نزدیکی این شهر بزرگ می گذرد .خرابه های بسیار زیاد این شهر که اکنون برجای مانده است ملات ساختمان های این شهر با آتشکده ، قلعة شمیران و خرابه های اطراف سرتنگ از همان ملات ساروج بوده که تمام آنها مربوط به یک دوره تاریخی است . با گذشت قرن های متمادی که از عمر این شهر می گذرد و هم اکنون با خاک یکسان شده است اما می توان جای مراکز مهم وساختمانهای بزرگ آن را تشخیص دارد .شهر ماه سبندان به هنگام حمله اعراب مقاومت زیادی کرده است و خرابیهای زیادی نیز به بار آورده است . آب آشامیدنی این شهر از طریق لوله های سفالی در اندازه های مختلف از چشمه ای که در درون روستای اسماعیلی سفلی قرار دارد تأمین شـده که آثاری از لوله کشی سفالی آن هنوز وجود دارد . شهر اریوجان یا جوب شهر دقیقاً در وسط دشت ایوان فعلی قرار دارد که روستـــای اسماعیلی در شمال آن و روستای هلشی (حصار شاوه) نیز جزء محدودة شهر بوده که اکنون آثار دیوارهای اطراف این روستا به خوبی نمایان است .
طاق شیرین : این طاق که یک اثر مهم تاریخی در منطقه ایوان است قدمت آن احتمالاً از تمام آثار دیگر موجود درمنطقه بیشتر است . طاق فرهاد و شیرین از دو طاق با یک درب ورودی درست شده است . تمام بدنه این دو طاق از سنگ های بسیار بزرگ که با معماری خاص و بی نظیر و بدون استفاده از ملات روی هم چیده شده است در سیلاب هایی که از کوههای پشت سر آن سرازیر شده اند هم اکنون تماماً در زیــر خاک قرار دارد و به همین دلیل در طول قرن های متمادی سالم مانده است . دقت و ظرافت کاری در ساختن این اثر خود بر جاذبه آن می افزاید .در ورودی در اثر رسوبات پر شده و باید به حال نشسته وارد آن شد و ارتفاع در ورودی کنونی حدود 70 سانتی متر است . طول آن حدود سه متر و عرض آن حدود 5/2 متر است و ارتفاع سقف به 180 سانتی متر می رسد . کارشناسان میراث فرهنگی معتقدند که این اثر یک معبد بوده که مربوط به دوران اشکانیان می باشد . این اثر بسیار مهم و با ارزش تاریخی در تنگ کوشک و در چهار کیلومتری از روستای چهل زرعی و در مسیر جاده ایوان به طرف سومار قرار گرفته است.آخرین مرمت و استحکام بخشی طاق در زمستان 84 توسط میراث فرهنگی و گردشگری استان ایلام صورت گرفته است .
قبرستان هلوچ : یکی از آثار باستانی ایوان قبرستان هلوچ واقع در زرنه است که هم اکنون جزء محدودة روستای زرنه به حساب می آید و بیشتر آن به منازل مسکونی تبدیل شده است .این قبرستان مربوط به یهودیانی بوده است که در زرنه ساکن بودند . هلوچ یا الوچ یکی از فرماندهان و سران بزرگ این مردم بوده است که بعدها این قبرستان را به نام او نامگذاری کردند.
آتشکده سیاهگل ایوان : آتشکده سیاهگل در فاصله 25 کیلومتر شهر ایوان در ساحل جنوبی رودخانه کنگیر قرار دارد آتشکده دارای چهار دالان در اطراف می باشد که برای طواف زردتشتیان به دور آتش مقدس در هنگام اجرای مراسمات مورد استفاده قرار گرفته است . آتشکده مزبور با شکلی مربعی شکل به ابعاد 8*8 متر مربع که با مصالح و قلوه سنگهای رودخانه ای و از ملات گچ ساخته شده است . اولین مطالعات و کاوشهای باستانشناسی در سال 1349 توسط واندنبرگ و گروه همراه او بر روی آتشکده انجام گرفت که واندنبرگ آن را متعلق به دوران ساسانیان دانست ، از لحاظ بنا و مقایسه با سایر آتشکده هایی که در استان وجود دارند به بنای این آتشکده سالمتر و کاملتر می باشد که در سالهای اخیر بازسازی و مرمت آن توسط سازمان میراث فرهنگی استان انجام گرفته است .با توجه به موقعیت منحصر به فرد جغرافیای آتشکده ، با ابعاد امکانات جانبی گسترش فضای سبز و معرفی آن در رسانه های داخل و خارج استان می تواند به یکی از مکانهای گردشگری استان تبدیل گردد . این آتشکده توسط میراث فرهنگی استحکام بخشی گردیده است .
امامزاده سیدعبدالله (ع): در شش كيلومتري جنوب شرقي شهر ايوان و در دامنه كوههاي « شيره زول » بقعه اي به چشم مي خورد که اين بقعه امامزاده سيد عبدالله(ع) نام دارد . در دامنه كوه و اطراف بقعه درّه اي زيبا و چشمة پر آبي قرار گرفته است كه بر جذابيت بقعه افزوده است ( البته چند سالی است که این چشمه در اثر خشکسالی و حفر چاه جهت مصرف پتروشیمی ایلام خشکیده است ). فاصلة آن تا جادة اصلي ايلام كرمانشاه دو كيلومتر است. قبلاً در اين مكان ساختماني احداث نشده بود ، بلكه مقبره در زير درختي تنومند قرار گرفته بود و اطراف آن را سنگ چين كرده بودند تا اینکه در سال 1330 ساكنين روستاهاي اطراف اولین بقعه را بر روي قبر ساختند .
انتهای پیام/ی