ایلام بیدار12:17 - 1394/09/03

آیا اوپك گازي جایگزین ایران برای برادران نفتی می شد؟

اواخر كار دولت دهم بود كه محمود احمدي‌نژاد به همراه هيئت انرژي خود راهي دومين اجلاس سران مجمع كشورهاي صادركننده گاز در مسكو شد. در آن جلسه هيئت ايراني از اعضاي اجلاس خواست نشست بعدي سران در تهران برگزار شود تا از خود يادگاري بزرگ براي دولت يازدهم بگذارد.

به گزارشايلام بيدار،اواخر كار دولت دهم بود كه محمود احمدي‌نژاد به همراه هيئت انرژي خود راهي دومين اجلاس سران مجمع كشورهاي صادركننده گاز در مسكو شد. در آن جلسه هيئت ايراني از اعضاي اجلاس خواست نشست بعدي سران در تهران برگزار شود تا از خود يادگاري بزرگ براي دولت يازدهم بگذارد.

هرچند دولتمردان و به ويژه وزير نفت، گذشته را فراموش كردند اما بايد پذيرفت گردهمايي باشكوه قدرت‌هاي گازي جهان در تهران، مرهون اصرار دولتمرداني بود كه حالا نيستند. فارغ از اين ماجرا، اين نهاد يك نهاد نوپايي است كه فعلاً در حوزه مشاوره ايفاي نقش كرده و قدرت تصميم‌گيري ندارد.
GECF كه قرار است اوپك گازي باشد با پيشنهاد رهبر معظم انقلاب تشكيل شد و روسيه و قطر به عنوان دو قدرت برتر گازي جهان در اين مجمع حضور يافتند. دو كشوري كه خط مشي و منافع‌شان به طور كامل با ايران تفاوت دارد به خوبي مي‌دانند كه در اين شرايط كه بازار گاز و ال‌ان‌جي اشباع است، نمي‌توانند به منافع مشترك فكر كنند. وزير انرژي روسيه تأكيد دارد كه اين مجمع فقط مشاوره مي‌دهد، ساير كشورها كه علاقه دارند در حوزه صادرات گاز در بين «بزرگان» باشند، سعي دارند نقش مهم‌تري به مجمع بدهند. دبيركل ايراني GECF هم در مصاحبه‌هاي خود از طراحي فرمولي براي صادرات گاز خبر داده است و ديروز هم ترجيع‌بند‌ سخنراني سران، ورود اين مجمع به بحث قيمت‌گذاري بود.
عده‌اي از صاحبنظران بر اين باورند كه وضعيت فعلي اين نهاد دقيقاً همان شرايط ۱۹۶۰ است؛ اوپك در سال ۱۹۵۹ تأسيس شد. كشورهاي جهان سوم مانند ايران، ونزوئلا، قطر، عراق و عربستان براي رويارويي با هفت خواهران اوپك را تشكيل دادند تا در بازار نفت سهمي داشته باشند و خودشان همه‌كاره بازار شوند. اين سازمان در يك دهه نخست فعاليت خود نقش مشاوره داشت و تنها به تدوين گزارش‌هاي سالانه و ارائه راهكار مي‌پرداخت تا انتهاي دهه ۶۰ ميلادي كه اين سازمان توانست جبهه نفت «غرب» را فرو بريزد. فرو ريختن ديوار نفت غربي، قدرت بزرگي به اوپك داد و بازار تقسيم شد.
اين شبيه‌سازي در شرايطي صورت مي‌گيرد كه وضعيت امروز يك تفاوت عمده با آن سال‌ها دارد؛ در آن سال‌ها چند كشور نفتي كه قدرت خاصي در بازار نفت نداشتند براي احياي حق خود، «پارتيزانانه» يك سازمان را شكل دادند ولي امروز، بخش اعظمي از ذخاير، توليد و صادرات گاز طبيعي در اختيار اعضاي اين مجمع است كه بازارها را در انحصار خود دارند.
آنها بازار را «ناموس» خود مي‌دانند و در قلمروي كه براي خود تصرف كرده‌اند، اجازه ورود «گاز غريبه‌اي» را نمي‌دهند؛ در اين شرايط بعيد است بازاري تقسيم شود و با توجه به خودخواهي و خودبزرگ‌بيني چند عضو از اعضاي اين سازمان و با توجه به وضعيت فعلي بازار گاز، در نظر گرفتن چنين موضوعي كمي بعيد است اما هر چه كه هست، اعضا يك گام بزرگ برداشتند. اعضا روي قيمت‌گذاري كه چالش بزرگ بازارهاي گاز است، اتفاق نظر دارند و اين يعني يك رويداد بزرگ.
منبع : روزنامه جوان